Żydowski Instytut Historyczny — Instytut Naukowo-Badawczy

Żydowski Instytut Historyczny — Instytut Naukowo-Badawczy, do 1994 Żydowski Instytut Historyczny (ŻIH),

instytucja nauk., archiwum, muzeum oraz biblioteka podległe Minsterstwu Kultury oraz współpracujące ze Stow. ŻIH (właściciel siedziby i zbiorów Instytutu).

Zał. 1944 w celu gromadzenia źródeł świadczących o zbrodniach hitl. wobec narodu żydowskiego, zabezpieczenia i publikacji dokumentów oraz pomocy w ściganiu przestępców wojennych; 1951–94 działał w ramach Stow. ŻIH w Polsce, ob. jako instytut nauk.-badawczy, korzystający z budynków i zbiorów Stowarzyszenia. Główne zadania: promocja wiedzy o historii i kulturze żydowskiej, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów Żydów pol. od pocz. historii; od 1950 wyd. kwartalnik „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” oraz rocznik „Bleter far geszichte”. Po 1968 ŻIH przeżywał kryzys (marzec 1968), lecz stopniowo rozwijała się działalność nauk. i wydawnicza; od 1993 ukazuje się seria edukacyjna ŻIH, od 1994 seria prac nauk. «Studia z dziejów Żydów w Polsce». Pod opieką ŻIH pozostają: archiwum gromadzące dokumenty gł. z 1939–45 i pozostałości po gminach żydowskich w Polsce przed 1939; tzw. Archiwum Ringelbluma; muzeum ze zbiorami sztuki żydowskiej, pamiątkami życia codziennego, a zwłaszcza zbiory dokumentujące martyrologię i walkę ludności żydowskiej w latach okupacji niem.; biblioteka z bogatymi zbiorami (ok. 75 tys. wol.), w tym rękopisów, starodruków, czasopism; ŻIH prowadzi także dokumentację dotyczącą synagog i cmentarzy żydowskich Dyrektorzy Instytutu m.in.: F. Friedman, B. Mark, Sz. Datner, A. Eisenbach, M. Horn, ob. D. Grinberg.