Zankidzi, Zankiyyūn, Zangidzi, Zengidzi,
dynastia tureckich władców (atabegów) północnego Iraku i Syrii panująca 1127–1222;
Zankidzi
Encyklopedia PWN
jej założyciel, Imad ad-Din Zanki, od 1127 był atabegiem Mosulu z nadania seldżuckiego sułtana; jego 2 synowie podzielili między siebie odziedziczone posiadłości: Sajf ad-Din otrzymał Mezopotamię ze stol. Mosul, Nur ad-Din — północną Syrię ze stol. Aleppo (ob. Halab); w czasie swych rządów Nur ad-Din (1146–74) prowadził nieustanne wojny z krzyżowcami (1154 zdobył Damaszek, podbił większą część Księstwa Antiochii), a po śmierci brata przyłączył jego ziemie; panowanie Nur ad-Dina było okresem rozkwitu gosp. i kult. Syrii. Po jego śmierci syr. posiadłości Zankidów zostały przyłączone do egipskiego państwa Salaha ad-Dina (Saladyna); Zankidzi z Mosulu utrzymali swe tereny do 1222; trzecia gałąź Zankidów opanowała ok. 1170 Sindżar (na zachód od Mosulu), gdzie przetrwała ok. 50 lat. Zankidzi wsławili się jako opiekunowie sztuk i rzemiosł (w XIII w. Mosul słynął z artyst. wyrobów z metalu i szkoły malarstwa miniaturowego).
