Wiszowaty Andrzej

Wiszowaty Andrzej, ur. 1608, zm. 1678,

wnuk Fausta Socyna, myśliciel, działacz rel. i pisarz;

należał do ostatniej generacji braci polskich; studiował w Akad. Rakowskiej i w Holandii, wiele podróżował po Europie, nawiązując znajomości z wybitnymi myślicielami eur., m.in. z H. Grotiusem i P. Gassendim; po uchwale sejmowej o banicji braci pol. (1658) opuścił kraj i osiadł na stałe w Amsterdamie, gdzie kierował drukiem Bibliotheca Fratrum Polonorum; dorobek pisarski Wiszowatego obejmował prace z zakresu filozofii przyrody, logiki i etyki, a zwłaszcza teologii, pośród których najważniejszy jest traktat Religio rationalis... (1685, przekład pol. pt. O religii zgodnej z rozumem... 1960), uznający rozum za drugie, oprócz Pisma Świętego, źródło prawdy; jego koncepcję „religii zgodnej z rozumem” podjęli później deiści angielscy.