Wieliczka
 
Encyklopedia PWN
Wieliczka,
m. powiatowe w woj. małopol., w aglomeracji krak., na Pogórzu Wielickim i Podgórzu Bocheńskim.
Ludność miasta: ogółem — 23,6 tys. mieszkańców (2019)
Gęstość zaludnienia: 1 812,7 os/km2 (2019)
Powierzchnia: 13 km2
Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 20°04′E, szerokość geograficzna: 49°59′N
Prawa miejskie: nadanie praw — 1290
Oficjalne strony WWW: www.wieliczka.gmina.pl
kopalnia soli Wieliczka (gł. odparowywanie solanki z wycieków; produkcja m.in. soli kuchennej, pastylkowanej, azotynowej, soli zdrowia dla nadciśnieniowców); przemysł elektrotechniczny (zakłady sprzętu oświetleniowego); ośr. turyst.; od 1974 uzdrowisko, w którym leczy się choroby układu oddechowego; w kopalni soli sanatorium alergologiczne.
Historia. Eksploatacja solanek od X–XI w., targ, nadany benedyktynom z Tyńca; osiedle wzmiankowane 1123–27 pod nazwą Magnum Sal; rozwój od poł. XIII w. związany z eksploatacją soli kam.; prawa miejskie 1290; od XIV w. jedno z gł. w kraju miast górniczych (żupy krakowskie) i wielki ośr. handlu solą; w XVII w. wystąpienia górników; na przeł. XVIII i XIX w. rozbudowa kopalni; 1772–1918 w zaborze austr. (1809–15 w Księstwie Warsz.); od 1857 połączenie kol. z Krakowem; w okresie międzywojennym siedziba powiatu. Podczas okupacji niem. 1941–42 getto (ok. 7 tys. osób, część rozstrzelano na miejscu, pozostałe wywieziono do ośr. zagłady w Bełżcu i Treblince), 1944 obóz pracy przymusowej dla Żydów (ok. 6 tys. osób wywiezionych do różnych niem. obozów) oraz podobóz obozu koncentracyjnego w Płaszowie; ośr. konspiracji.
Zabytki. Wielką atrakcję w skali międzynar. stanowi zabytkowa część kopalni soli Wieliczka — Muzeum Żup Krak., z wykutymi i wyrzeźbionymi w soli podziemnymi kaplicami (m.in. z XVII w.) — na Liście Świat. Dziedzictwa Kult. i Przyr. UNESCO; kościół i klasztor Reformatów (XVII w.), drewniany kościół filialny (1581).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Wieliczka, święta Kinga i klęczący przed nią rycerz, figury w kopalni soli w Wieliczcefot. B. Lemisiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Wieliczka, budynek warzelni soli fot. B. Lemisiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Wieliczka, zamek żupny fot. B. Lemisiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Wieliczka, kopalnia soli fot. M. Więckowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Wieliczka, płaskorzeźba fot. A. Olej-Kobus/Kobus K. — TravelPhoto
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia