Kopalnia Soli „Wieliczka”

Kopalnia Soli „Wieliczka”,

drugi najstarszy — po kopalni bocheńskiej — i największy zakład górniczy na ziemiach polskich, czynny bez przerwy od 2. połowy XIII w. do 1996.

Najstarszy szyb, Goryszowski, zgłębiony w latach 80. XIII w., odkryto na poziomie I kopalni, z XIV w. pochodzi szyb Regis, zachowany na powierzchni; ogółem wykonano 26 szybów, ok. 2 tysiące podziemnych komór i ponad 200 km chodników, rozmieszczonych na 9 poziomach od głębokości 64 do 327 m, o łącznej kubaturze ok. 7,5 mln m³; XV–XVIII w. wydobycie soli w kopalni wielickiej stanowiło 60–80% produkcji żup krakowskich (żupa), na przełomie XVI i XVII w. kopalnia zatrudniała ok. 1–1,3 tysiąca pracowników. Obecnie obiekt zabytkowy o charakterze muzealno-turystycznym, 1978 wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO; w podziemnej ekspozycji Muzeum Żup Krakowskich, w ciągu tzw. trasy turystyczne, a także na powierzchni w Zamku Żupnym m.in.: podziemne kaplice, wyrobiska z pięknymi obudowami drewnianymi, słone jeziorka oraz liczne dawne narzędzia, maszyny i urządzenia górnicze; na poziomie V kopalni sanatorium alergologiczne.

Wieliczka, święta Kinga i klęczący przed nią rycerz, figury w kopalni soli w Wieliczce