Tybet
 
Encyklopedia PWN
Tybet, Xizang, Tybetański Region Autonomiczny, Xizang Zizhiqu,
region autonomiczny w zachodnich Chinach;
2,9 mln mieszk. (2009); powierzchnia 1,2 mln km2, ośrodek administracyjny Lhasa; na południu i zachodzie graniczy (na dł. 3800 km) z Birmą, Indiami, Bhutanem i Nepalem, na północy i wschodzie — z regionem autonom. Sinciang, prow. Qinghai i Yunnan; Tybetański Region Autonomiczny zajmuje zachodnią część Wyżyny Tybetańskiej (przeważające wys. 4000–5000 m) oraz część Himalajów z najwyższym szczytem Mount Everest (8848 m) na granicy z Nepalem; na północy wyżyna ograniczona systemem górskim Kunlun. Rdzenną ludnością Tybetańskiego Regionu Autonomicznego są Tybetańczycy, znaczna ich część na pocz. lat 60. wyemigrowała do Indii; w wyniku kolonizacyjnej polityki Chin napływ Chińczyków (Han) — stanowią oni obecnie ok. 50% mieszk. regionu; większość Tybetańczyków wyznaje lamaizm; gł. ośr. lamajskiego kultu rel. — Lhasa, Xigazê; najrzadziej zaludniony region Chin (1,8 osób na km2); ok. 90% ludności skupia się w południowym pasie, gdzie istnieją najkorzystniejsze warunki dla rolnictwa; wysokogórskie obszary (zwłaszcza na północy) niemal całkowicie bezludne; gł. m.: Lhasa, Xigazê, Qamdo. Podstawą gospodarki Tybetańskiego Regionu Autonomicznego jest koczownicza hodowla jaków, owiec i kóz; na mniejszą skalę hoduje się konie, muły, osły; ziemie uprawne (na wys. 2700–4500 m) zajmują tylko 0,2% pow. regionu, gł. w dorzeczu Brahmaputry; uprawa gł. jęczmienia (ok. 70% ziem uprawnych), ponadto pszenicy, roślin strączkowych, warzyw (gł. rzodkiewka), roślin leczn.; duże znaczenie ma myślistwo (m.in. polowania na piżmowce, jelenie); surowce miner. wydobywane w niewielkiej ilości; złoża gł. rud żelaza i metali nieżel. (miedź, cynk, ołów, lit), węgla kam., złota, miki, w jeziorach — sól, soda, boraks; liczne małe elektrownie wodne; drobne zakłady spoż., włók., odzieżowe, metal. (narzędzia roln.), cementownie, garbarnie; duże znaczenie w gospodarce ma tradycyjne rzemiosło (dywany, wyroby ze skóry, drewna, metali szlachetnych, papier). Brak linii kol.; ok. 22 tys. km dróg kołowych; gł. drogi łączą Lhasę z sąsiednimi regionami i prowincjami; w Lhasie lotnisko; duże znaczenie ma transport juczny.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Everest, Mount, na granicy Nepalu i Chin (Azja)fot. L. Cichy/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Lhasa, świątynia buddyjska Dżo-bo-k’ang (Tybet)fot. E. i K. Dębniccy/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Transhimalaje (Chiny)fot. M. Klocek, W. Kwieciński/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia