Szestow Lew, właśc. Jehuda Lejb Isaakowicz Szwarcman, ur. 12 II 1866, Kijów, zm. 20 IX 1938, Paryż,
ros. filozof egzystencjalista i irracjonalista.
Szestow Lew
Encyklopedia PWN
Syn kupca, 1895 zdecydował się porzucić pracę w przedsiębiorstwie ojca i poświęcił się filozofii. W 1920 wyemigrował z Rosji do Francji. Uważał się w filozofii za ucznia W. Shakespeare’a, z jego dzieł poznał to, co jest zagadkowe i niewytłumaczalne. Przez filozofię I. Kanta, którą odrzucił, dotarł do Biblii. Szestow negował całą filozofię, która chce być podobna do nauki. Zwrócił się ku myśli „pozbawionej gruntu” i literaturze pięknej (A. Puszkin, M. Lermontow, M. Gogol, F. Dostojewski, L. Tołstoj), w której dostrzegł możliwość znalezienia nowych zasad dla filozofii; odwoływał się równocześnie do intuicji F. Nietzschego, S. Kierkegaarda i B. Pascala. Głównym problemem wg Szestowa jest dokonanie wyboru między „Atenami” (rozum) i „Jerozolimą” (wiara). Sam zdecydowanie opowiedział się po stronie „Jerozolimy”. Poddał więc krytyce zracjonalizowaną teologię, która zastępuje życie, a zagadkowe słowo Boga zastępuje słowami rozumu. W radykalnej formule M. Lutra sola fide postrzegał głębię sporu między prawem a łaską, uczynkami a wiarą, wolą a rozumem, wolnością a niewolą. Jedynym ratunkiem dla człowieka jest więc ucieczka z królestwa racjonalizmu do królestwa wiary i dlatego Szestow skoncentrował się na krytyce racjonalizmu. Doktryna racjonalnej prawdy absolutnej prowadzi bowiem wg niego do anihilacji rzeczywistości. Główne prace: Dostojewski i Nietzsche. Filozofia tragedii (1903, wyd. pol. 1987), Apoteoza nieoczywistości. Próba myślenia adogmatycznego (1905, wyd. pol. 1983), Na szalach Hioba (1929, wyd. pol. 2003), Ateny i Jerozolima (1951, wyd. pol. 1993), Sola fide. Tylko przez wiarę (1966, wyd. pol. 1995).
