Stempowski Jerzy, pseud. Paweł Hostowiec i in., ur. 10 XII 1893, Kraków, zm. 4 X 1969, Berno,
syn Stanisława, pisarz, eseista, krytyk literacki, tłumacz, publicysta.
Stempowski Jerzy
Encyklopedia PWN
fot. Muzeum Literatury w Warszawie
1921–25 korespondent Pol. Agencji Telegraf. w Paryżu, Genewie i Berlinie, IX 1939 przedostał się na Węgry, od 1940 mieszkał w Szwajcarii; od 1946 współpracował z paryską „Kulturą” (1954–69 cykl felietonów, artykułów kryt. i esejów Notatnik niespiesznego przechodnia); uznany za jednego z twórców (obok T. Boya-Żeleńskiego i B. Micińskiego) współcz. eseju lit. w Polsce, w swych tekstach w oryginalny sposób łączył humanist. erudycję oraz nowoczesną wiedzę ekon. i społ. z cechami szlacheckiej gawędy; ukazywał groźbę zagłady kultury eur. w wyniku przemian cywilizacyjnych, dostrzegał jednak możliwość ocalenia i kontynuacji śródziemnomor. dziedzictwa kulturowego; efektem swoistej autokreacji był wizerunek Stempowskiego jako stoika, pełnego dystansu obserwatora współczesności, „niespiesznego przechodnia” czy „samotnego włóczęgi”; eseje Pan Jowialski i jego spadkobiercy (1931, z pamfletową aluzją do J. Piłsudskiego), Chimera jako zwierzę pociągowe (1933), szkic Ziemia berneńska (Genewa 1954, wyd. pol. 1990), zbiory esejów i szkiców z podróży Eseje dla Kassandry (Paryż 1961), Od Berdyczowa do Rzymu (Paryż 1971), Listy z ziemi berneńskiej (Londyn 1974); wybory Eseje (1984), Szkice literackie (t. 1–2 1988); Listy do Jerzego Giedroycia (1991), dziennik Zapiski dla zjawy (2004).
