Saragossa
 
Encyklopedia PWN
Saragossa, Zaragoza Wymowa,
m. w północno-wschodniej Hiszpanii, nad środkowym Ebro, przy ujściu Huervy i Gállego;
stolica regionu Aragonia i ośrodek administracyjny prowincji Saragossa; gł. ośr. gosp., handl. i kult. Aragonii; ważny ośrodek przemysłu maszyn., środków transportu (samochody, tabor kol.), spoż. (gł. cukrowniczy i młynarski), chem. (farmaceutyki, włókna sztuczne), włók. i skórz.-obuwniczy; węzeł kol. i drogowy, połączenie autostradą z Bilbao i Barceloną; port lotn.; uniw. (zał. 1474) i akad. wojsk.; ośr. turyst.; muzea, m.in. sztuk pięknych (zbiory archeol. i etnogr.).
Historia. Osada iberyjska Salduba; kolonia rzymska Caesaraugusta, zał. ok. 25 r. p.n.e.; od III w. n.e. biskupstwo; ważny ośrodek handl.; w V w. zajmowana kolejno przez Wandalów, Swewów i Wizygotów, a 714 — przez muzułmanów; 778 oblegana przez Karola Wielkiego; od 1039 stol. lokalnego państewka muzułm.; 1118 zdobyta przez Alfonsa I Walecznego, została stol. Aragonii; od 1318 arcybiskupstwo; 1529 układ hiszp.-portugalski (dopełnienie traktatu 1494 z Tordesillas) o podziale stref wpływów na półkuli wschodniej wzdłuż południka 133°E: ziemie i morza na wschodzie miały należeć do Hiszpanii, na zachodzie — do Portugalii (w tym sporne dotąd Moluki); VII–VIII 1808 i XII 1808–II 1809 oblegana i po niezwykle zaciętej obronie (dow. J. Palafox) ostatecznie zdobyta przez wojska napoleońskie (w ich składzie m.in. oddziały pol. Legii Nadwiślańskiej); w czasie hiszp. wojny domowej 1936–39 opanowana przez siły frankistowskie, VIII 1937 była celem nieudanej operacji wojsk republikańskich (z udziałem m.in. XIII Brygady Międzynar. im. J. Dąbrowskiego).
Zabytki. Jeden z gł. w Hiszpanii zespołów zabytkowych; pozostałości murów rzymskich; zamek Aljaferia z meczetem (XI w.); katedry: got. La Seo (XII, XV w.) oraz barok. Nuestra Señora del Pilar (1681, XVIII w.), m.in. z freskami F. Goi; kościoły, m.in.: S. Gil (XII, XIV, XVIII w.), S. Miguel de la Navarros w stylu mudejar, got. S. Pablo, S. Lucia (XVI w.), S. Felipe (XVII w.); got.-renes. budynek giełdy; liczne pałace, m.in. Audienzia (1551). Pod Saragossą kartuzja Aula Dei z kościołem; we wnętrzu kościoła freski Goi (1774).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Saragossa, katedra od strony Ebro (Hiszpania) fot. L. Adamski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia