Saloniki
 
Encyklopedia PWN
Saloniki, Thesalonịki, Thessaloníkē,
m. w północnej Grecji, nad Zat. Salonicką (część Zat. Termajskiej M. Egejskiego);
ośr. adm. nomosu Thesalonịki. Drugie, po Atenach, miasto Grecji; ośr. przem., handl. i kult.-nauk.; rozwinięty przemysł maszyn., stoczn., samochodowy, metal., chem., włók., cementowy; rafineria ropy naftowej; port handl. (m.in. dowóz ropy naftowej) i pasażerski; gł. węzeł komunik. północnej Grecji; międzynar. port lotn.; uniw. (zał. 1925) i konserwatorium muz.; ośr. turyst.; muzea: archeol., Macedońskie Muzeum Folkloru; międzynar., wielobranżowe targi jesienne.
Historia. W starożytności Tessalonika, zał. 316/315 p.n.e. przez króla maced. Kassandra; ważny punkt handl. i strategiczny; od 146 p.n.e. jedno z gł. miast rzymskiej prow. Macedonii; siedziba gminy chrześc., zał. przez Pawła z Tarsu; miejsce urodzenia (słow. Soluń) i początkowej działalności Cyryla i Metodego (IX w.); 1204–24 stol. łac. królestwa Tessaloniki, 1224–42 despotatu Epiru; od 1242 w posiadaniu cesarzy Nicei (później Bizancjum); 1430 zdobyte przez Turków, włączone do imperium osmańskiego; w XIX/XX w. teren działalności młodoturków i rewolucjonistów maced.; 1912 przyznane Grecji.
Zabytki. Pozostałości zespołu pałacowego z łukiem triumfalnym i mauzoleum Galeriusza (III–IV w.), w V/VI w. zamienione na centralny kościół Św. Jerzego z cennymi mozaikami (ob. muzeum), liczne kościoły bizant., m.in. Osios Dawid z mozaiką (koniec V w.), Achei-ropoietos (V w.), Św. Dymitra (koniec V w., mozaiki VII w.), Św. Sofii (VIII w., mozaiki 2. poł. IX w.), Panaja Chalkeon (1028, freski ok. 1028 i XIV w.), Św. Apostołów (1312–15, mozaiki, freski 1328–34); obwarowania bizant., rozbudowane przez Wenecjan (Biała Wieża z XV w.); zabytki bizant. S. zostały wpisane na Listę Świat. Dziedzictwa Kult. i Przyr. UNESCO; tur. meczety.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Saloniki, łuk triumfalny Galeriusza fot. A. Guranowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia