Sajda, Ṣaydā, staroż. Sydon,
m. w Libanie, nad M. Śródziemnym, na południe od Bejrutu;
Sajda
Encyklopedia PWN
— 59 tys. mieszk. (2010), ośrodek administracyjny muhafazy Al-Dżanub; w tym liczni chrześcijanie maronici oraz uchodźcy palestyńscy; ośr. handl.-usługowy regionu sadowniczego (oliwki, winorośl, owoce cytrusowe); port wywozu ropy naftowej, dostarczanej rurociągiem z Arabii Saudyjskiej; rafineria ropy naftowej, przemysł spoż., skórz.; połączenie kol. i drogowe z Bejrutem; ośr. turyst.; muzeum archeologiczne.
Historia. Jedno z najstarszych fenickich miast-państw (pod nazwą Sydon), zał. w III tysiącl. p.n.e., w II tysiącl. przeżywało największy okres swej świetności, w X w. utraciło znaczenie na rzecz Tyru; od VIII w. dzieliło losy polit. całej Fenicji, przechodząc kolejno pod panowanie Asyrii, Babilonii, Persji, Aleksandra III Wielkiego, Seleukidów oraz Rzymu; słynęło z produkcji purpury i szkła; w VII w. n.e. zdobyli je Arabowie; w czasie wojen krzyżowych przechodziło z rąk do rąk, było kilkakrotnie niszczone i odbud.; od 1517 w imperium osmańskim, przez następne 400 lat nie traciło bogactwa i znaczenia (w XVII w. rozkwit za rządów druzyjskiego emira Fachr ad-Dina II); Francuzi rozbudowali port w celu rozwoju handlu z Damaszkiem; 1837 zniszczone przez trzęsienie ziemi, odbudowane.
Zabytki. Ruiny fenickiej świątyni i nekropoli (X–V w. p.n.e.); ruiny zamku św. Ludwika (XII w.), ruiny zamku krzyżowców (XIII w.); wielki meczet (dawny kościół z XIII w.); karawanseraj (XVI–XVIII w.).
