Republikańska Partia Radykalna i Radykalno-Socjalistyczna, fr. Parti Républicain Radical et Radical-Socialiste, pot. radykałowie,
fr. partia polit.;
Republikańska Partia Radykalna i Radykalno-Socjalistyczna
Encyklopedia PWN
utworzona 1901 jako luźna federacja działających wcześniej komitetów wyborczych i frakcji parlamentarnych Lewicy Radykalnej (zał. 1881) oraz Klubu Radykalno-Socjalist. (zał. 1892). Formacja radykalnego odłamu obozu republikańskiego, sprawującego władzę od 1878, z programem nawiązującym do idei rewolucji fr. 1789–99 (gł. walka o ustrój republikańskim, laicyzację państwa i powszechną oświatę). W okresie III Republiki Fr. (1870–1940) orientacja centrowa; najsilniejsza i kluczowa partia Francji, 1902–11 i 1924–40 stanowiąca trzon koalicji rządowych. W okresie IV Republiki (1944–58) spadek popularności, co m.in. było wynikiem kryt. oceny jej polityki zagr. w okresie międzywojennym i ustępstw wobec Niemiec (tzw. polityka monachijska). W 1958 w opozycji do gen. Ch. de Gaulle’a; na pocz. lat 60. uległa marginalizacji, a podziały wewn. doprowadziły do jej rozbicia; nurt lewicowy znalazł się 1964–65 w federacji antygaullistowskiej, następnie 1966–68 w Federacji Lewicy Demokr. i Socjalist. (z SFIO, we współpracy z komunistami), tworząc 1972 partię polit. pod nazwą Ruch Lewicowych Radykałów (ob. Partia Lewicy Radykalnej); działacze orientacji centrowej, posługując się skróconą nazwą Partia Radykalna, uznali ją za kontynuację R.P.R. i R.-S.; w wyborach parlamentarnych 1973 wystąpili wspólnie z Centrum Demokr., w wyborach prezydenckich 1974 poparli V. Giscarda d’Estaing i 1978 współtworzyli koalicję prawicy niegaullistowskiej (Unia na rzecz Demokracji Francuskiej), następnie we wspólnym bloku wyborczym fr. prawicy. Przywódcami partii byli m.in.: G. Clemenceau, J. Caillaux, E. Herriot, E. Daladier, P. Mendès-France, E. Faure, J.J. Servan-Schreiber, G. Peronnet; od 1994 przewodniczący — A. Rossinot.
