Raszyn

Raszyn, radiowa stacja nadawcza w Raszynie,

decyzję o budowie Raszyna podjęto 1929 (4 lata od oficjalnego uruchomienia radiofonii publicznej w Polsce i 3 lata od uruchomienia pierwszej stacji nadawczej Polskiego Radia). Gł. inicjatorem tej inwestycji był dyrektor techniczny Polskiego Radia inż. W. Heller. Budowę rozpoczęto i zakończono 1930 (wówczas była to najsilniejsza radiostacja w Europie i jedna z najsilniejszych na świecie, posiadająca najwyżej na świecie zawieszoną antenę nadawczą). Budynek radiostacji zaprojektował architekt A. Dygat, nadajnik dostarczyła angielska firma Marconi Wireless Corporation. Montaż 200-metrowych masztów stalowych trwał około 6 miesięcy i był dziełem fabryki Cegielskiego w Poznaniu. Antena rozpięta była pomiędzy dwoma masztami odległymi od siebie o 280 m i miała kształt litery T. Można ją było do celów konserwacyjnych podnosić i opuszczać za pomocą dwóch specjalnych wind umieszczonych wewnątrz masztów. 4 I 1931 nadany został z połową mocy nadajnika sygnał testowy, a 7 II — pierwsza audycja ze studia z mocą 95 kW. 14 II 1931 radiostacja rozpoczęła regularną pracę na fali o długości 1339,3 m z pełną mocą 120 kW. Oficjalne otwarcie odbyło się 24 V 1931. Po osiągnięciu pełnej mocy pokrywała swym zasięgiem cały kraj dla odbiorników detektorowych (bezlampowych, najtańszych, nie wymagających zewnętrznego zasilania). Pod koniec lat 30. zasięg Raszyna zaczął się zmniejszać. Polskie Radio podjęło decyzję o zwiększeniu mocy do 600 kW w antenie (żadna radiofonia na świecie nie dysponowała wówczas nadajnikiem o tak wielkiej mocy). Prace z tym związane rozpoczęto w VIII 1938 i przerwała je wojna, gdy były już bardzo zaawansowane. We IX 1939 ukazało się zarządzenie nacz. dyrektora Polskiego Radia podpułkownika K. Libickiego (urządzenia techniczne miały zostać zdemontowane, a obiekty wysadzone w powietrze). 6 IX obsługa uszkodziła poważnie nadajnik, a następnego dnia wycofujący się oddział Wojska Polskiego wysadził w powietrze jeden z masztów antenowych. Do jej odbudowy przystąpiono w połowie 1945. Polska otrzymała od ZSRR dar w postaci naszego przedwojennego nadajnika średniofalowego o mocy 50 kW z radiostacji w Baranowiczach. Budowa od podstaw i uruchomienie trwały 5 miesięcy. Promieniujący maszt anteny nadawczej zmontowano w pozycji leżącej z dwóch masztów przywiezionych tu jeszcze przez Niemców 1940 ze stacji telekomunikacyjnej w Radomiu. Oficjalne otwarcie nastąpiło 19 VIII 1945. Radiostacja pracowała na fali średniej początkowo na długości 522 m, później na 395,8 m. Została zastąpiona 1949 radiostacją dużej mocy. Na nowym, najwyższym wówczas w Europie maszcie antenowym o wysokości 355 m, zainstalowano nadajnik o mocy 200 kW firmy Tesla. Moc radiostacji została 1958 zwiększona do 500 kW przez dostawienie drugiego nadajnika Tesli o mocy 300 kW. Obydwa pracowały do XII 1992, kiedy zostały zastąpione przez nadajnik najnowszej generacji firmy Asea Brown Boveri. W 1951 radiostacja raszyńska na mocy dekretu o organizacji radiofonii w Polsce przeszła do Resortu Łączności, a później do Telekomunikacji Polskiej S.A. Przeprowadzone 1971 badania wykazały, że w zasięgu dobrego odbioru zamieszkuje około 72% ludności, a pokrycie powierzchni kraju wynosi około 75%. Podjęto decyzję o budowie masztu w Gąbinie. Po katastrofie gąbińskiego masztu (1991) emisję centralnego programu Polskiego Radia przejął ponownie Raszyn (do 1999).