Ledoux Claude-Nicolas

Ledoux

[lödụ]

Claude-Nicolas , ur. 21 III 1736, Dormans, zm. 18 XI 1806, Paryż,

architekt francuski.

Urodził się 21 III 1736 w Dormans.

Claude-Nicolas był uczniem J.F. Blondela. Dzięki protekcji pani Du Barry — dla której 1771 zbudował pawilon Louveciennes — szybko zyskał popularność i osiągnął sukcesy. W 1771 został inspektorem salin rejonu Franche-Comté, a 1773 — członkiem Académie Royale d’Architecture i architektem królewskim.

Wpływy i inspiracje

Ukształtowany pod wpływem dzieł A. Palladia i G.B. Piranesiego (poznanych pośrednio, gdyż nigdy nie był we Włoszech), stworzył odmianę surowego klasycyzmu, w której sięgał do wzorów architektury antycznej. Zbudował liczne pałace miejskie (Hôtel d’Hallwyl 1766, Hôtel de Montmorency 1770–72, Hôtel Thélusson od 1776 — wszystkie w Paryżu; rezydencja w Bénouville 1768–77), teatr w Besançon (1778–84). Teatr w Besançon był jego pierwszym w pełni dojrzałym dziełem, o masywnych, kubicznych formach, z jońskim portykiem w fasadzie. Te same cechy monumentalnej prostoty wyróżniały pawilony paryskich rogatek wzniesionych 1785–89 (57 budynków, z których zachowały się jedynie 4) oraz zabudowania zarządu salin w Arc-et-Senans (1774–79, zrealizowane częściowo).

W projektach „idealnego miasta” Chaux i wsi Maupertois nadawał budynkom kształty czystych brył stereometrycznych, dobieranych zależnie od przyszłych funkcji obiektu. Te wizje „czystej” architektury — docenione dopiero w XX w. i zaliczone do tzw. architektury rewolucyjnej — pozwalają widzieć w Ledoux jednego z najbardziej oryginalnych i niezależnych twórców XVIII w. — prekursora architektury nowoczesnej.

W ostatnich latach życia przygotował wydanie swych projektów, które ukazało się 1804 (L’Architecture considérée sous le rapport de l’art, des moeurs et de la législation). Ledoux zmarł 18 XI 1806 w Paryżu.

Arc-et-Senans, dom dyrektora salin, wg proj. Claude'a Nicolasa Ledoux, koniec XVIII w.

Arc-et-Senans, rogatka wg projektu C.-N. Ledoux, 1775–79

Ledoux Claude-Nicholas, projekt miasta Arc-et-Senans, 1775–79