Księgi Ezdrasza,
seria utworów bibl. i apokryficznych;
Księgi Ezdrasza
Encyklopedia PWN
w tradycyjnej numeracji łac. wyróżniano 4 księgi Ezdrasza: 1. Księga Ezdrasza to bibl. hebrajska Księga Ezdrasza; opisuje ona powrót kolejnych grup Żydów z wygnania do Babilonii, odbudowę świątyni oraz misję Ezdrasza; 2. Księga Ezdrasza to bibl. hebrajskiego Księga Nehemiasza; jej trzonem jest ułożone w pierwszej osobie opowiadanie o przybyciu Nehemiasza do Jerozolimy, odbudowie murów miasta i reformach w świątyni; prawdopodobnie jednak Nehemiasz przybył wcześniej niż Ezdrasz (odpowiednio 445 i 398 p.n.e.), co zatarli późniejsi redaktorzy. Obie te księgi powstały na przeł. IV i III w. p.n.e., łącznie z Księgami Kronik, z którymi łączy je pokrewieństwo językowe i myślowe. Apokryficzna 3. Księga Ezdrasza to odrębne, nieco późniejsze opracowanie czerpiące z powyższych ksiąg, zachowane po grecku w Septuagincie; opisuje Paschę za króla Jozjasza, upadek Jerozolimy, współzawodnictwo 3 strażników króla Dariusza, powrót z wygnania i działalność Ezdrasza. Apokryficzna 4. Księga Ezdrasza to żydowska apokalipsa z końca I w. n.e., z dodatkami chrześc. (rozdziały 1–2 i 15–16), dotycząca gł. upadku Jerozolimy jako kary Bożej oraz nadziei eschatologicznych; zachowała się po łacinie, w średniowieczu była bardzo ceniona i przekazywana w rękopisach Wulgaty, w ros. prawosławiu jest traktowana jako księga kanoniczna. Nazewnictwo i numeracja tych ksiąg bywają odmienne, np. w języku ang. 3. i 4. Księga Ezdrasza są oznaczane jako 1. i 2., w języku ros. — jako 2. i 3. Ponadto istnieją inne utwory apokryficzne łączone z Ezdraszem: gr. Apokalipsa Ezdrasza, Wizja Ezdrasza, Apokalipsa Sedracha.
Michał Wojciechowski
