Krosno
 
Encyklopedia PWN
Krosno,
miasto w województwie podkarpackim, powiat grodzki, w Kotlinie Jasielsko-Krośnieńskiej, przy ujściu Lubatówki do Wisłoka; siedziba powiatu krośnieńskiego.
Ludność miasta: ogółem — 46,4 tys. mieszkańców (2019)
Gęstość zaludnienia: 1 078,3 os/km2 (2019)
Powierzchnia: 43 km2
Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 21°47′E, szerokość geograficzna: 49°41′N
Prawa miejskie: nadanie praw — przed 1367
Oficjalne strony WWW: www.krosno.pl
Miasto jest dużym ośr. przemysłu szklarskiego (m.in. Krośn. Huty Szkła SA) oraz gł. ośr. Krośnieńsko-Jasielskiego Zagłębia Naftowego; ponadto rozwinięty przemysł elektromaszynowy i włók. (gł. lniarski); fabryki obuwia sport., mebli, wytwórnia prefabrykatów modelarskich, zakłady skórz., spoż., drukarnia; lotnisko szybowcowe Aeroklubu Podkarpackiego; Muzeum Okręgowe z działami poświęconymi historii oświetlenia i przemysłowi naftowemu. Centrum K. stanowi Stare Miasto, położone na wzniesieniu (277 m) u ujścia Lubatówki do Wisłoka; zakłady przem. skupiają się w zachodniej części miasta.
Historia. Osada na szlaku handl. z Małopolski na Ruś i Węgry, wzmiankowana 1282; prawa miejskie przed 1367; 1365 prawo składu; w XV–XVI w. duży ośr. handlu (gł. winem węg., bydłem i końmi) i rzemiosła (sukiennictwo, płóciennictwo, szewstwo i in.); od poł. XVII w. powolny upadek; 1772–1918 w zaborze austr.; ponowny rozwój związany z odkryciem i eksploatacją złóż ropy naftowej (kopalnie ropy naftowej, fabryki olejów, smarów, parafiny); centrum adm. i handl. zagłębia naftowego; również rozwój przemysłu naftowego; od 1884 połączenie kol. z Rzeszowem; w okresie międzywojennym nadal dominował przemysł naftowy; rozpoczęto eksploatację gazu ziemnego; powstał przemysł szklarski, elektromech. i gumowy; podczas okupacji niem. 1942 getto (ok. 600 osób wywiezionych do Rzeszowa); silny ośr. konspiracji; IX 1944 zacięte walki o K.; zostały zniszczone zakłady i miasto; po wojnie odbudowane. Po 1951 do K. przyłączono wsie: Suchodół, Polanka, Turaszówka. W 1867–1975 i od 1999 siedziba powiatu, 1975–98 siedziba województwa.
Zabytki. Zachowany średniow. układ urb.; późnogot. fara (przed 1512 i 1638–46, m.in. W. Petroni) z wczesnobarok. wyposażeniem i obrazami, got. rzeźbami, renes. kaplicą Porcjuszów, wczesnobarok. dzwonnicą (1637–51); późnogot. kościół Franciszkanów (XV–pocz. XVI w., częściowo rekonstruowany 1899–1904) z renes. nagrobkami (J.M. Padovano) i dobud. wczesnobarok. kaplicą grobową Oświęcimów (1647, Petroni, stiuki J.B. Falconi); zachowane skrzydło klasztoru (1591, przebudowa XVIII/XIX w.); późnobarok. kościół i klasztor Kapucynów (1771–1811 i 1853); rynek z kamienicami podcieniowymi z XVI–XVIII w., przebudowa XIX–XX w.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Krosno, kościół pielgrzymkowy fot. J. Ciesielski
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia