Krasińscy

fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Krasińscy,

ród z ziemi ciechanowskiej herbu Ślepowron, znany od XIV w., w XV i XVI w. mający znaczenie na północnym Mazowszu.

W skali całego kraju jako pierwszy odegrał ważną rolę Franciszek, ur. 1525, zm. 1576, dyplomata, sekretarz królewski, podkanclerzy koronny, biskup krakowski; tolerancyjny wobec różnowierców. Jego bratanek Andrzej, ur. 1550, zm. 1612, archidiakon krakowski, był autorem pierwszego wydanego drukiem opisu Polski (Polonia 1574). W następnych pokoleniach Krasińscy byli magnatami w skali Mazowsza; podzielili się na liczne gałęzie i odnogi. Z gałęzi starszej wybitniejszymi postaciami byli: Izydor Zenon, ur. 1774, zm. 1840, oficer napoleoński, później generał, w powstaniu listopadowym 1830–31 przez kilka miesięcy minister wojny; Adam Stanisław, ur. 1810, zm. 1891, poeta, językoznawca, biskup wileński; z powodu swej postawy na kilkanaście lat zesłany na północ Rosji; Ludwik Józef, ur. 1833, zm. 1895, ziemianin i rzutki przemysłowiec, właściciel ogromnego majątku. Z gałęzi młodszej pochodzili: Jan Kazimierz, ur. 1607, zm. 1669, wojewoda płocki, podskarbi wielki koronny, zwolennik reform ustrojowych; Jan Dobrogost (Bonawentura), data ur. nieznana, zm, 1717, wojewoda płocki, fundator pałacu Krasińskich w Warszawie; Franciszka, ur. 1742, zm. 1796, synowa króla Augusta III, babka króla Wiktora Emanuela I; Adam Stanisław, ur. 1714, zm. 1800, biskup kamieniecki, jeden z głównych przywódców konfederacji barskiej; Michał Hieronim, ur. 1712, zm. 1784, marszałek generalny konfederacji barskiej; Józef Wawrzyniec, ur. 1783, zm. 1845, literat i senator Królestwa Polskiego; Edward, ur. 1870, zm. 1940, działacz społeczny i kulturalny, dziennikarz, prezes Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, właściciel pałacu w Radziejowicach; przede wszystkim jednak przedstawiciele tzw. odnogi ordynackiej: Wincenty, ur. 1782, zm. 1858, generał, założyciel ordynacji opinogórskiej i Biblioteki Ordynacji Krasińskich; jego syn Zygmunt, ur. 1812, zm. 1859, poeta, dramaturg, jeden z wieszczów narodu; jego syn Władysław, ur. 1844, zm. 1873, prawnik, historyk, wydawca; jego syn Adam, ur. 1870, zm. 1909, pisarz, redaktor, działacz społeczny i polityczny. Z tzw. gałęzi ukraińskiej pochodził Humbert, ur. 1833, zm. 1890, znany lekarz, publicysta i społecznik.

Krzysztof Chłapowski

Opinogóra Górna, zameczek Krasińskich