Kosmiczne loty załogowe

Kosmiczne loty załogowe

 

Ważniejsze załogowe loty kosmiczne
Nazwa statku		Państwo	Termin lotu		Załoga			Uwagi
Wostok 1		ZSRR	12 IV 1961		J. Gagarin			pierwszy lot kosmiczny człowieka
Mercury 3		USA	5 V 1961		A. Shepard			pierwszy lot balistyczny Amerykanina
Wostok 2		ZSRR	6–7 VIII 1961		H. Titow			pierwszy lot całodobowy
Mercury 6		USA	20 II 1962		J. Glenn			pierwszy lot Amerykanina
Wostok 3 Wostok 4		ZSRR ZSRR	11–15 VIII 1962 12–15 VIII 1962		A. Nikołajew P. Popowicz			pierwszy lot zespołowy
Wostok 6		ZSRR	16–19 VI 1963		W. Tiereszkowa			pierwszy lot kosmiczny kobiety
Woschod 1		ZSRR	12–13 X 1964		W. Komarow, K. Fieoktistow, B. Jegorow			pierwszy lot wieloosobowego załogowego statku kosmicznego
Woschod 2		ZSRR	18–19 III 1965		A.  Leonow, P. Bielajew			pierwsze wyjście kosmonauty w otwartą przestrzeń kosmiczną (Leonow 12 min)
Gemini 4		USA	3–7 VI 1965		J. McDivitt, E. White			pierwsze wyjście astronauty amerykańskiego w otwartą przestrzeń kosmiczną (White)
Gemini 7   Gemini 6		USA   USA	4–18 XII 1965   15–16 XII 1965		F. Borman, J. Lovell W. Schirra, Th. Stafford			zmiana orbity w czasie trwania lotu; lot zespołowy; statki zbliżyły się na odległość 0,3 m
Gemini 8		USA	16–17 III 1966		N. Armstrong, D. Scott			pierwsze połączenie na orbicie okołoziemskiej z innym obiektem (Agena Target Vehicle)
Sojuz 1		ZSRR	23–24 IV 1967		W. Komarow			pierwszy lot statku serii Sojuz; astronauta zginął podczas powrotu wskutek nierozwinięcia spadochronu
Apollo 7		USA	11–22 X 1968		W. Schirra, D. Eisele, D. Cunningham			pierwszy lot załogowy statku serii Apollo
Apollo 8		USA	21–27 XII 1968		F. Borman, J. Lovell, W. Anders			pierwszy lot ludzi wokół Księżyca
Sojuz 4   Sojuz 5		ZSRR   ZSRR	14–17 I 1969   15–17 I 1969		W. Szatałow, A. Jelisiejew B. Wołynow, J. Chrunow			pierwsze połączenie statków załogowych na orbicie; pierwsza przesiadka kosmonautów (Jelisiejew, Chrunow)
Apollo 9		USA	2–13 III 1969		J. McDivitt, D. Scott, R. Schweickart			rozłączenie i połączenie z lądownikiem księżycowym LM, samodzielny lot LM po orbicie księżycowej
Apollo 10		USA	18–26 V 1969		Th. Stafford, J. Young, E. Cernan			rozłączenie i połączenie z lądownikiem księżycowym LM podczas lotu okołoksiężycowego
Apollo 11		USA	16–24 VII 1969		N. Armstrong, E. Aldrin, M. Collins			pierwsze lądowanie ludzi na Księżycu (Morze Spokoju); Armstrong i Aldrin przebywali na Księżycu 21 h 36 min
Apollo 12		USA	14–24 XI 1969		Ch. Conrad, A. Bean, R. Gordon			drugie lądowanie ludzi na Księżycu (Ocean Burz)
Apollo 13		USA	11–17 IV 1969		J. Lovell, F. Haise, J. Swigert			nieudana wyprawa księżycowa; awaria statku Apollo podczas lotu do Księżyca
Apollo 14		USA	31 I–9 II 1971		A. Shepard, E. Mitchell, S. Roosa			trzecie lądowanie ludzi na Księżycu (okolice krateru Fra Mauro)
Sojuz 10		ZSRR	24–25 IV 1971		W. Szatałow, A. Jelisiejew, N. Rukawisznikow			pierwsze połączenie ze stacją orbitalną Salut 1
Apollo 15		USA	26 VII–7 VIII 1971		D. Scott, J. Irwin, A. Worden			czwarte lądowanie ludzi na Księżycu (nad Szczeliną Halleya — u stóp Apeninów); użycie pojazdu księżycowego Rover
Apollo 16		USA	16–27 IV 1972		J. Young, Ch. Duke, Th. Mattingly			piąte lądowanie ludzi na Księżycu (okolice krateru Kartezjusz)
Apollo 17		USA	7–19 XII 1972		E. Cernan, R. Evans, H. Schmitt			szóste (ostatnie) lądowanie ludzi na Księżycu (okolice gór Taurus i krateru Littrow)
Skylab 2		USA	25 V–22 VI 1973		Ch. Conrad, J. Kerwin, P. Weitz			pobyt pierwszej załogi w amerykańskiej stacji kosmicznej Skylab
Sojuz 19   Apollo 18		ZSRR   USA	15–21 VII 1975   16–24 VII 1975		A. Leonow, W. Kubasow Th. Stafford, V. Brand, D. Slayton			pierwszy międzynarodowy lot kosmiczny (Sojuz–Apollo); dwukrotne połączenie statków sowieckiego i amerykańskiego (na 1 dobę 22 h 36 min); wspólne eksperymenty
Sojuz 28		ZSRR	2–10 III 1978		A. Gubariew, V. Remek (Czechosłowacja)			pierwsza międzynarodowa załoga; połączenie z Salutem 6
Sojuz 30		ZSRR	27 VI–5 VII 1978		P. Klimuk, M. Hermaszewski (Polska)			pierwszy lot kosmiczny Polaka; połączenie z Salutem 6
Columbia		USA	12–14 IV 1981		J. Young, R. Crippen			pierwszy lot wahadłowca (samolotu kosmicznego)
Columbia		USA	12–14 XI 1981		J. Engle, R. Truly			po raz pierwszy w historii drugi lot kosmiczny tego samego statku załogowego
Challenger		USA	4–9 IV 1983		P. Weitz, K. Bobko, S. Musgrave, D. Peterson			inauguracyjny lot drugiego amerykańskiego wahadłowca
Challenger		USA	18–24 VI 1983		R. Crippen, F. Hauck, J. Fabian, S. Ride, N. Thagard			pierwszy lot kosmiczny amerykańskiej astronautki (S. Ride)
Columbia		USA	28 XI–9 XII 1983		J. Young, B. Shaw, O. Garriott, R. Parker, B. Lichtenberg, U. Merbold (RFN)			pierwszy lot laboratorium kosmicznego Spacelab na pokładzie wahadłowca, pierwszy lot astronauty RFN
Challenger		USA	3–11 II 1984		V. Brand, R. Gibson, R. McNair, R. Stewart, B. McCandless			pierwsze wyjście astronautów w otwartą przestrzeń kosmiczną i orbitowanie w niej bez połączenia ze statkiem (McCandless, Stewart)
Challenger		USA	6–13 IV 1984		R. Crippen, G. Nelson, J. van Hoften, T. Hart, D. Scobee			pierwsza naprawa na orbicie (w luku wahadłowca) uszkodzongo satelity (SMM)
Discovery		USA	30 VIII–5 IX 1984		H. Hartsfield, M. Coats, S. Hawley, R. Mullane, J. Resnik, Ch. Walker			pierwszy lot trzeciego amerykańskiego wahadłowca
Discovery		USA	8–16 XI 1984		F. Hauck, D. Walker, A. Fisher, J. Allen, D. Gardner			pierwsze dostarczenie z powrotem na Ziemię (w ładowni wahadłowca) 2 satelitów telekomunikacyjnych ściągniętych z orbity
Sojuz T–13		ZSRR	8 VI 1985		W. Dżanibekow, W. Sawinych			pierwsze połączenie statku załogowego z uszkodzoną stacją kosmiczną Salut 7, wykonanie napraw
Atlantis		USA	3–7 X 1985		K. Bobko, R. Grabe, R. Stewart, D. Hilmers, W. Pailes			inauguracyjny lot czwartego amerykańskiego wahadłowca (misja wojskowa)
Challenger		USA	27 I 1986		D. Scobee, M. Smith, J. Resnik, E. Onizuka, R. McNair, G. Jarvis, Ch. McAuliffe			jedna z największych katastrof kosmicznych, eksplozja wahadłowca w 72 s po starcie spowodowała śmierć załogi i zniszczenie statku; wstrzymanie lotów wahadłowców na ponad 2 lata
Sojuz T-15		ZSRR	13 III–16 VII 1986		L. Kizim, W. Sołowjow			pierwsze połączenie ze stacją orbitalną Mir, po raz pierwszy dokonano przelotu z jednej stacji orbitalnej (Mir) na drugą (Salut 7)
Sojuz TM-2		ZSRR	5 II–30 VII 1987		J. Romanienko, A. Ławiejkin			lot inauguracyjny, ciągłe zasiedlenie stacji Mir przez zmieniające się załogi
Discovery		USA	29 IX–3 X 1988		F. Hauck, R. Covey, D. Hilmers, J.M. Lounge, G. Nelson			wznowienie lotów wahadłowców amerykańskich po katastrofie Challengera
Sojuz TM-4		ZSRR	21 XII 1987– 17 VI 1988		W. Titow, A. Lewczenko, M. Manarow			rekordowo długi lot kosmiczny Titowa i Manarowa – 365 dni 22 h 39 min (w tym 364 dni na stacji Mir), powrót z J.L. Chretienem w statku Sojuz TM-6
Atlantis		USA	4–8 V 1989		D. Walker, R. Grabe, N. Thagard, M. Cleave, M. Lee			wyniesienie w przestrzeń kosmiczną próbnika do badań Wenus — Magellan
Atlantis		USA	18–23 X 1989		F. Gregory, J. Blaha, F.S. Musgrave, K. Thirnton, M. Carter			wyniesienie w przestrzeń kosmiczną próbnika do badań Jowisza — Galileo
Discovery		USA	24–29 IV 1990		L. Shriver, Ch. Bolden, B. McCandless, K. Sullivan, S. Hawley			wyniesienie na orbitę okołoziemską Teleskopu Kosmicznego Hubble’a (Hubble Space Telescop)
Discovery		USA	6–10 X 1990		R. Richards, R. Cabana, W. Shepherd, B. Melnick, T. Akers			wyniesienie w przestrzeń kosmiczną próbnika ośrodka międzyplanetarnego Ulisses
Sojuz TM-11		ZSRR	2 XII 1990– 26 V 1991		W. Afanasjew, M. Manarow, T. Akiyama (Japonia)			rekord Manarowa (po tym locie) łącznego czasu przebywania w kosmosie
Atlantis		USA	5–10 IV 1991		S. Nagel, K. Cameron, J. Ross, J. Apt, L. Godwin			wyniesienie na orbitę okołoziemską satelitarnego obserwatorium Gamma Ray Observatory (GRO)
Endeavour		USA	7–16 V 1992		D. Brandenstein, K. Chilton, P. Thuot, R. Hieb, K. Thornton, T. Akers, B. Melnick			inauguracyjny lot piątego amerykańskiego wahadłowca
Endeavour		USA	2–13 XII 1993		R. Covey, K. Bowersox, T. Akers, J. Hoffman, K. Thornton, C. Nicollier, S. Musgrave			pierwsza naprawa na orbicie okołoziemskiej Teleskopu Kosmicznego Hubble’a
Discovery		USA	3–11 II 1994		C. Bolden, H. Reightler, N. Davis, R. Sega, F. Chang-Diaz, S. Krikalow			pierwszy lot sowieckiego kosmonauty amerykańskim wahadłowcem; eksperymenty naukowe i technologiczne
Sojuz TM–18		Rosja	8 I–9 VII 1994		W. Afanasjew, J. Usaczow, W. Polakow			Polakow ustanowił rekord długości lotu kosmicznego człowieka — około 438 dni; powrócił na Ziemię ze stacji Mir 22 III 1995 w Sojuzie TM–20
Sojuz M–21		Rosja	14 III 1995		W. Dieżurow, G. Striekałow, N. Thagard			pierwszy długoterminowy lot amerykańskiego astronauty na rosyjskiej stacji kosmicznej Mir
Atlantis		USA	27 VI–7 VII 1995		R. Gibson, C. Precourt, E. Baker, G. Harbaugh, B. Dunbar			29 VI 1995 wahadłowiec połączył się ze stacją orbitalną Mir — było to pierwsze po 20 latach (misja Sojuz–Apollo) połączenie statków załogowych różnych państw; dostarczenie na stację rosyjskich kosmonautów — A. Sołowjowa i N. Badurina; przejęcie ze stacji i przetransportowanie na Ziemię N. Thagarda, W. Dieżurowa oraz G. Striekałowa
Atlantis		USA	22–31 III 1996		K. Chilton, R. Searfoss, R. Sega, M. Clifford, S. Lucid, L. Godwin			amerykańska astronautka Lucid ustanowiła rekord długości trwania lotu kosmicznego kobiety (188 dni); powróciła na Ziemię ze stacji Mir 26 IX 1996 na pokładzie Atlantisa podczas jego kolejnej misji
Discovery		USA	29 X–7 XI 1998		C. Brown, S. Lindsey, S. Parazynski, S. Robinson, P. Duque, C. Mukai, J. Glenn			drugi lot orbitalny pierwszego amerykańskiego astronauty — Glenna (77 lat), najstarszego dotychczas uczestnika załogowych lotów kosmicznych
Endeavour		USA	4–16 XII 1998		R. Cabana, F. Sturckow, N. Currie, J. Ross, J. Newman, S. Krikalow			wyniesienie w przestrzeń kosmiczną pierwszego amerykańskiego członu (Unity) Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i połączenie go z rosyjskim modułem Zaria
Columbia		USA	23–28 VII 1999		E. Collins, J. Ashby, S. Hawley, C. Coleman, M. Togini			pierwszy lot kosmiczny dowodzony przez kobietę (Collins); wyniesienie na orbitę satelitarnego obserwatorium rentgenowskiego Chandra (AXAF)
Endeavour		USA	11–23 II 2000		K. Kregel, D. Pudwill, J. Kavandi, J. Voss, M. Mohri, G. Thiele			sporządzenie topograficznej mapy radarowej kuli ziemskiej o bezprecedensowej rozdzielczości
Discovery		USA	11–24 X 2000		B. Duffy, P. Melroy, K. Wakata, L. Wisoff, M. Lopez-Alegria, W. McArthur			dostarczenie elementów konstrukcyjnych i wyposażenia do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej; setny lot amerykańskiego wahadłowca
Sojuz/ Międzynarodowa Stacja Kosmiczna/ Discovery		Rosja	31 X 2000– 21 III 2001		W. Shepherd, J. Gidzenko, S. Krikałow			pierwsza załoga Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
Sojuz TM–32		Rosja	28 IV–5 V 2001		T. Musabajew, J. Baturin, D. Tito			pierwszy lot turystyczny w kosmos (Amerykanin Tito); pobyt na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
Columbia		USA	16 I–1 II 2003		R.D. Husband, W.C. McCool, K. Chawla, L.B. Clark, M. Anderson, I. Ramon, D. Brown			w locie po raz pierwszy uczestniczył izraelski astronauta (I. Ramon); na ok. 15 min przed planowanym lądowaniem, po wejściu w atmosferę ziemską, wahadłowiec uległ katastrofie (eksplodował); wszyscy członkowie załogi zginęli
Shenzhou-5		Chiny	15 X 2003		Yang Liwei			pierwszy lot kosmiczny kosmonauty (taikonauty) chińskiego, lot trwał 21 h 23 min
SpaceShipOne		USA	21 VI 2004		M. Melvill			pierwszy lot w kosmos prywatnego statku kosm. (samolotu rakietowego) wyniesionego na wysokość 103 km za pomocą samolotu odrzutowego
Discovery		USA	26 VII–9 VIII 2005		E.M. Collins, J.M. Kelly, Soichi Noguchi, S.K. Robinson, A.S. Thomas, W.B. Lawrence, Ch.J. Camarda			pierwszy po katastrofie Columbii lot amerykańskiego statku; po raz pierwszy załoga statku dokonała naprawy jego powierzchni w przestrzeni kosmicznej
Discovery		USA	23 X–7 XI 2007		P.A. Melroy, G.D. Zamka, S.D. Wilson, S.E. Parazynski, D.H. Wheelock, P.A. Nespoli, D.M. Tani			dołączenie do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej modułu Harmony i naprawa uszkodzonego panelu baterii słonecznych
Endeavour		USA	11–27 III 2008		D.L. Gorie, G.H. Johnson, R.M. Linnehan, M.J. Foreman, R.L. Bekhnken, Takao Doi, G.E. Reisman			dołączenie do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej pierwszego modułu laboratorium Kibō oraz robota Dextre
Shenzhou-7		Chiny	25–28 IX 2008		Zhai Zhigang, Liu Boming, Jing Haipeng			wyjście chińskich astronautów w otwartą przestrzeń kosmiczną (Zhai Zhigang, Liu Boming)
Atlantis		USA	11–24 V 2009		S.D. Altman, G.C. Johnson, J.M. Grunsfeld, M.J. Massimino, A.J. Feustel, M.T. Good, K.M. McArthur			ostatnia misja naprawcza Teleskopu Kosmicznego Hubble’a przedłużająca jego działanie do 2013
Discovery		USA	24 II–9 III 2011		S.W. Lindsey, E.A. Boe, B.A. Drew, S.G. Bowen, M.R. Barratt, N.M. Stott			ostatni lot tego wahadłowca
Endeavour		USA	16 V–1 VI 2011		M.E. Kelly, G.H. Johnson, E.M. Fincke, G.E. Chamitoff, A.J. Feustel, R. Vittori			ostatni lot tego wahadłowca
Atlantis		USA	8–21 VII 2011		C. J. Ferguson, D. G. Hurley, R. J. Walheim, S. H. Magnus			ostatni lot tego wahadłowca; zakończenie programu lotów wahadłowców
Shenzhou-9		Chiny	16–29 VI 2012		Jing Haipeng, Liu Wang, Liu Yang			cumowanie do modułu orbitalnego Tiangong 1 wyniesionego na orbitę IX 2011; lot pierwszej chińskiej astronautki (Liu Yang)