Kościół gruziński,
Kościół w Gruzji należący do wspólnoty prawosławnej.
Kościół gruziński
Encyklopedia PWN
Początki chrześcijaństwa w Gruzji wiążą się z działalnością niewolnicy z Kapadocji, świętej Nino, która 330 nawróciła króla Miriana; w połowie IV w. chrześcijaństwo stało się religią państwową, za rządów króla Wachtanga I (446–499) ustanowiono katolikosat w Mcchecie, 468 autokefalię; na synodzie w Dwin (505–506) Kościół gruziński wraz z Kościołem ormiańskim przyjął monofizytyzm; 600, za patriarchy Kiriona, zerwano z Armenią i przywrócono naukę soboru chalcedońskiego; w połowie VI w. tzw. 13 ojców syryjskich zorganizowało życie monastyczne w Gruzji; szczególny rozwój Kościoła gruzińskiego nastąpił w XI i XII w. za panowania Bagratydów, zwłaszcza króla Dawida III (1089–1125) i królowej Tamary (1184–1213); najazdy Mongołów, potem Persów i Turków spowodowały podział Gruzji na 3 królestwa oraz upadek życia religijnego; po przyłączeniu Gruzji do Rosji zniesiono 1811 i 1817 autokefalię i ustanowiono egzarchat Gruzji (egzarchami byli wyłącznie Rosjanie), 1917 przywrócono autokefalię i język gruziński w liturgii; 1943 częściowo reaktywowano życie cerkiewne; 1988 otworzono większość cerkwi; Kościół gruziński liczy ok. 3,5 mln, na czele stoi katolikos patriarcha, arcybiskup Mcchety i Tbilisi.
