Ekumeniczny Patriarchat Prawosławny,
najwyższa instytucja Kościoła prawosławnego z siedzibą w Konstantynopolu (Stambule).
Ekumeniczny Patriarchat Prawosławny
Encyklopedia PWN
Jego zwierzchnik nosi tytuł arcybiskupa Konstantynopola i patriarchy ekumenicznego, sprawuje władzę wraz z synodem (12 metropolitów). Biskupstwo w Bizancjum, istniejące od III w. jako sufragania Heraklei, uzyskało rangę patriarchatu po przeniesieniu się tam dworu cesarskiego (330); wtedy też miasto to przyjęło nazwę Konstantynopol. Na Soborze Konstantynopolitańskim I (381) nadano mu pierwszeństwo honorowe po Rzymie, co wzbudziło sprzeciwy, zwłaszcza w Aleksandrii. Supremację Konstantynopola na Wschodzie usankcjonował sobór chalcedoński (451). Od 484 Akacjusz I i jego następcy zaczęli używać tytułu patriarchy ekumenicznego, co spotkało się z protestami papieży. W VII–VIII w. Ekumeniczny Patriarchat Prawosławny stał się władzą kościelną w całym cesarstwie wschodniorzymskim, z którym jej losy były związane aż do zajęcia Konstantynopola przez Turków (1453). Patriarcha Konstantynopola zachował władzę świecką nad chrześcijanami na Wschodzie do 1923, kiedy parlament turecki uznał Ekumeniczny Pariarchat Prawosławny za instytucję o charakterze wyłącznie religijnym. Ekumeniczny Patriarchat Prawosławny zajmuje pierwsze miejsce honorowe wśród autokefalicznych Kościołów prawosławnych, ale nie ma jurysdykcji nad ich zwierzchnikami; pośredniczy w sporach między Kościołami i występuje z inicjatywami o znaczeniu ogólnoprawosławnym.
