Dura Europos

Dura Europos, Dura, ob. Kalat as-Salihijja,

ruiny staroż. miasta we wschodniej Syrii, w muhafazie Dajr az-Zaur, w dolinie Eufratu, przy szosie do Iraku, ok. 30 km na północny zachód od m. Abu Kamal.

Miasto zał. ok. 300 p.n.e. przez Seleukosa I Nikatora jako miasto Seleucydów; stanowiło ważny ośrodek kultury hellenistycznej, ośr. wojsk. oraz ważny punkt handl. na drodze z Syrii do Zat. Perskiej; w II w. p.n.e. opanowane przez Partów; ok. 165 n.e. podbite przez Rzym, w 2. poł. III w. całkowicie zniszczone przez Persów. Z wyjątkiem hellenistycznych murów obronnych, ruiny Dura Europos pochodzą gł. z I–III w. n.e. Wykopaliska 1922–36 odsłoniły m.in.: pozostałości pałacu i cytadeli, świątynie, synagogę, kościół chrześc., amfiteatr, mitreum, pozostałości rzym. budowli wojsk., a także dzielnice mieszkalne; świątynie w planie nie różnią się zasadniczo od domów mieszkalnych, ich pomieszczenia grupują się wokół dziedzińca; odkryto płaskorzeźby i malowidła ścienne, m.in. w świątyni Bogów Palmyreńskich i w synagodze — te ostatnie, z lat 245–256, ilustrują sceny ze Starego Testamentu i zapowiadają malarstwo Bizancjum i średniowiecza Zachodu; sztuka Dura Europos należy, obok sztuki Palmyry, do kręgu kultury partyjskiej i łączy elementy cywilizacji gr.-rzym. z miejscowymi tradycjami orientalnymi.

Dura Europos, ruiny cytadeli (Syria)