Cyd

Cyd

[hiszp. < arab. sajjid ‘pan’],

hiszp. el Cid, arab. As-Sidi, właśc. Rodrigo Díaz de Vivar , zw. też el Campeador [‘waleczny’] , ur. ok. 1043, Vivar k. Burgos, zm. 10 VI 1099, Walencja,

rycerz kastylijski, najsłynniejszy chrześc. bohater epoki rekonkwisty.

W młodości na dworze Ferdynanda I Wielkiego, później w służbie jego synów — kolejno — Sancha II (zamordowany 1072) i Alfonsa VI Mężnego; 1074 poślubił król. krewną, Jimenę; poróżniony z Alfonsem, 1081 skazany na banicję, walczył pod różnymi władcami tak przeciw muzułmanom, jak i chrześcijanom; 1094 zdobył dla siebie Walencję. Postać Cyda szybko obrosła legendą, stała się wzorem cnót rycerskich, symbolem męstwa i lojalności, tematem kronik hiszp. i arabskich, kanwą anonimowego eposu Pieśń o Cydzie (ok. 1140) oraz licznych ballad lud. (wprowadzających też nowe wątki, jak zabicie ojca Jimeny przez Cyda); przez dramat G. de Castro Las mocedades del Cid (1618), który posłużył za wzór P. Corneille’owi (Cyd, 1636, wyd. pol. ok. 1696 w tłum. J.A. Morsztyna, adaptacja S. Wyspiańskiego wyst. 1907), Cyd wszedł do literatury świat. (utwory R. Southeya, J.G. Herdera, J. Zorrilli, V. Hugo, J.M. de Hérédii, opera J. Masseneta).

Corneille Pierre, Cyd albo Roderyk, Komedyja hiszpańska, pierwsza strona tekstu , tłumaczenie J.A. Morsztyna