Bytyń

Bytyń,

w. w woj. wielkopol., w pow. szamotulskim (gmina Kaźmierz), na Pojezierzu Poznańskim, nad jez. Bytyń.

W XIV w. gród, w XV–XVI w. miasto. Na zachodnim brzegu jeziora grodzisko wczesnośredniow. otoczone fosą i wałem; ok. 1874 w Bytyniu znaleziono w tzw. skarbie archeologicznym m.in. miedziane figurki pary wołków z II tysiącl. p.n.e. — import z południa (ok. 1800–1500 p.n.e.), naśladowane lokalnie w glinie (oryginał w Muzeum Archeol. w Poznaniu); w listopadzie 1939 Niemcy rozstrzelali w pobliskim lesie 72 osoby, 1944 — 300 osób. — W Bytyniu znajduje się późnogot. kościół (ok. 1534). W pobliżu wsi 4 rezerwaty: na północy — ptaków (Wyspy na Jez. Bytyńskim), na południu — florystyczny (Huby Grzebieniskie) oraz leśne (Brzęki przy Starej Gajówce i Bytyńskie Brzęki).