Barnard Christiaan Neethling

Barnard

[bạ:^rna:^rd]

Christiaan Neethling , ur. 8 XI 1922, Beaufort West, zm. 2 IX 2001, Pafos (Cypr),

kardiochirurg południowoafrykański.

Urodził się 8 XI 1922 w Beaufort West.

Przeprowadził pierwszą w historii medycyny operację przeszczepienia serca u człowieka. Miał czterech braci, jego ojciec był pastorem, a matka organistką w kościele. Od 1940 uczył się w Beaufort West High School. W 1946 ukończył studia medyczne na uniwersytecie w Kapsztadzie. Od 1948 pracował jako lekarz rodzinny w Ceres. W 1951 powrócił do Kapsztadu i podjął pracę jako rezydent i asystent w Szpitalu Miejskim oraz Szpitalu Groote Schuur. W 1953 obronił pracę doktorską na uniwersytecie w Kapsztadzie. W tym czasie pracował jako chirurg pod kierunkiem profesora J. Erasmusa w Szpitalu Groote Schuur.

Wyprawa po naukę

Rok 1956 okazał się przełomowym dla dalszej kariery Barnarda. Otrzymał wtedy dwuletnie stypendium naukowe w USA. W University of Minnesota w Minneapolis doskonalił swoje umiejętności chirurgiczne, zwłaszcza w zakresie chirurgii klatki piersiowej, podpatrując największe sławy amerykańskiej transplantologii (m.in. C. Lilleheia i R. Lowera). Po dwuletnim okresie nauki i praktyki powrócił do kraju, gdzie w Szpitalu Groote Schuur kontynuował (już jako uznany lekarz) praktykę chirurgiczną. Prowadził także wykłady z medycyny oraz został dyrektorem Zakładu Chirurgii na uniwersytecie w Kapsztadzie, a następnie szefem Katedry Chirurgii Klatki Piersiowej w szpitalu klinicznym przy uniwersytecie.

Przełom w kardiochirurgii

3 XII 1967 to data będąca przełomem w kardiochirurgii. Wtedy właśnie profesor Barnard, wraz z 30-osobowym zespołem, podczas trwającej 9 godzin operacji przeprowadzał pierwszą transplantację serca u człowieka (wcześniej dokonywano podobnych zabiegów jedynie na zwierzętach). Pacjentem był nieuleczalnie chory na serce 54-letni Louis Washkansky, a dawcą 24-letnia Denise Darvall — ofiara wypadku samochodowego. Po operacji pacjent przeżył zaledwie 18 dni i zmarł w wyniku powikłań po zapaleniu płuc. Nie zniechęciło to Barnarda do kolejnych prób. Następny pacjent Philip Blaiberg przeżył już ponad 18 miesięcy, a kolejni żyli jeszcze dłużej. Od pierwszej operacji przeszczepu serca u człowieka ten rodzaj ratowania ludzkiego życia upowszechnił się błyskawicznie i już rok po pionierskim dokonaniu Barnarda około 20% operowanych przeżywało ponad rok po zabiegu. Przyczyną nieudanych zabiegów były głównie problemy związane z zapobieganiem odrzucaniu zabiegów i uboczne skutki działania leków immunosupresyjnych. Skuteczność operacji znacznie się zwiększyła po odkryciu cyklosporyny.

Cena sławy

Niemal z dnia na dzień, po pionierskiej operacji, Barnard stał się powszechnie znany na świecie. Dużo podróżował po świecie, odbierając wyrazy uznania od najznamienitszych postaci świata nauki, kultury i polityki oraz stając się osobą medialną i jednym z najlepiej rozpoznawalnych naukowców na świecie.

Był niekwestionowanym autorytetem w dziedzinie kardiochirurgii, a jego książki, m.in. The Second Life (1993) oraz 50 dróg do zdrowego serca (2000, wydanie polskie 2004), stały się księgarskimi bestsellerami. Rozwijała się także jego kariera naukowa. W 1972 został profesorem. W 1974 wykonał pierwszą podwójną transplantację serca. Ponadto opracował m.in. tzw. zastawkę Barnarda, stosowaną w operacjach na otwartym sercu. W 1983 zrezygnował z kierownictwa Katedrą Chirurgii Klatki Piersiowej. Podczas długoletniej praktyki lekarskiej często leczył bezpłatnie pacjentów. Pełna sukcesów kariera zawodowa nie znalazła jednak odzwierciedlenia w życiu prywatnym.

Życie prywatne

Barnard miał 3 żony. Po raz pierwszy ożenił się 1948 z Alletą Louw, z którą miał 2 dzieci. 1969 rozwiódł się, by rok później ponownie ożenić z Barbarą Zoellner, z którą z kolei miał 2 synów. W 1982 rozwiódł się po raz drugi, a 1988 poślubił znacznie młodszą od siebie modelkę, Karin Setzkorn. Ich małżeństwo przetrwało do 2000. Z tego związku miał także 2 dzieci. Christiaan Barnard zmarł 2 IX 2001 podczas wakacji na Cyprze. Przyczyną śmierci paradoksalnie był rozległy zawał serca. Życie pioniera kardiochirurgii stało się tematem licznych książek. Nakręcono o nim także film biograficzny Cudze serca. Przeszczepy profesora Barnarda (tytuł oryginalny Barnard — Straight From the Heart 2003), emitowany także w Polsce.