Alabama
 
Encyklopedia PWN
Alabama Wymowa,
stan w południowo-wschodniej części USA, na południu sięga do Zat. Meksykańskiej;
— 4,7 mln mieszk. (2008), w tym ponad 26% ludności murzyńskiej; powierzchnia 133,7 tys. km2, stol. Montgomery, największe m.: Birmingham, Mobile (port mor.). Powierzchnia gł. nizinna, na północnym wschodzie wyż. Cumberland (Appalachy); klimat podzwrotnikowy i zwrotnikowy wilgotny; gł. rz.: Alabama, Tennessee; lasy iglaste i dębowe. Wydobycie węgla kam., rud żelaza, boksytów (2. miejsce w USA), ropy naftowej; hutnictwo żelaza i stali (Birmingham) oraz aluminium; przemysł metal., elektrotechniczny i elektroniczny, chem., włók., spoż., stoczn.; na Tennessee i dopływach Alabamy liczne elektrownie wodne (Wilson, Wheeler); elektrownia jądr. Browns Ferry; uprawa soi, kukurydzy, bawełny, orzeszków ziemnych (2. miejsce w zbiorach krajowych), tytoniu, drzew owocowych, warzyw; hodowla drobiu, bydła; leśnictwo.
Historia. W okresie prekolumbijskim teren obecnej Alabamy pozostawał w zasięgu tzw. kultury Missisipi (budowniczowie kurhanów); w 1. poł. XVI w. dotarli tu Hiszpanie (1528 P. de Narvaez, 1540 H. de Soto); od końca XVII w. Alabama należała do fr. kolonii Luizjana; od 1763 w posiadaniu Wielkiej Brytanii, 1783 włączona do USA, w składzie utworzonego 1798 terytorium Missisipi; ostateczny kształt terytorialny od 1813 (po zajęciu przez USA hiszp. Florydy Zachodniej); od 1817 terytorium Alabamy, 1819 przyjęte do Unii jako stan. Podstawą gospodarki Alabamy były plantacje bawełny; w XIX w. silny ruch secesyjny; 4 II 1861 w stolicy Alabamy, Montgomery, delegaci stanów amer. Południa ogłosili utworzenie Skonfederowanych Stanów Ameryki (Montgomery — pierwsza stol. Konfederacji); po wojnie secesyjnej 1868 ponownie przyjęta do Unii, do 1874 trwał okres rekonstrukcji. W latach 80. XIX w. początki industrializacji; w latach 30. XX w. objęta programem Tennessee Valley Authority. Podczas II wojny światowej rozwój przemysłu; od 1949 w Huntsville był realizowany amer. program rakietowy i kosm. (badania W. von Brauna); w latach 50. i 60. aktywny ruch murzyński walczący z segregacją rasową (1955–56 bojkot autobusów w Montgomery, 1965 marsz na Montgomery).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia