Grenlandia. Historia

Grenlandia. Historia.

Od ok. 2000 p.n.e. trwały migracje Eskimosów z ziem obecnej Kanady. Od końca IX w. n.e. sporadyczne wyprawy wikingów; 985 lub 986 wyprawa Eryka Rudego z Islandii zapoczątkowała osadnictwo skandynawskie: założył Osiedle Wschodnie (rejon ob. Qaqortoq) i Osiedle Zachodnie (rejon ob. Nuuk), liczące łącznie do 4 tys. mieszkańców. ok. 1000 zapoczątkowano chrystianizację; 1126 założono biskupstwo. W 1261 Grenlandia przeszła pod zwierzchnictwo norweskie. Brak dopływu nowych osadników, ochłodzenie klimatu od XIII w., ograniczenie kontaktów handlowych z Norwegią (ustały po 1410) i zapewne zagrożenie ze strony Eskimosów spowodowały zagładę obu osiedli: Zachodniego — ok. 1350, Wschodniego — przed 1500.

Od końca XVI w. ponowne wyprawy żeglarzy europejskich. W 1721 misja H. Egede rozpoczęła chrystianizację Eskimosów oraz powtórną duńsko-norweską kolonizację Grenlandii. Nominalnie należała do Norwegii, od 1814 pod panowaniem Danii. Podczas II wojny światowej USA założyły 1941 bazy wojskowe na wyspie, od 1951 wykorzystywane w ramach NATO. Referendum 1982 zdecydowało o wystąpieniu Grenlandii z EWG i od 1985 ma ona status zamorskiego terytorium stowarzyszonego. Od 1984 ma odrębna delegacja w Radzie Nordyckiej. 1979 rządy socjaldemokratycznej partii Siumut, od 2009 rządy koalicji na czele ze Wspólnotą Ludzką (IA)