sowchozy

sowchozy, ros. sowietskije choziajstwa,

państwowe gospodarstwa rolne tworzone od 1917 przez bolszewików w sow. Rosji i ZSRR.

Zaczęły powstawać po opublikowaniu 27 X (9 XI wg nowego stylu) 1917 dekretu o ziemi, początkowo na części wywłaszczanych folwarków, następnie na niektórych gruntach przejmowanych przez państwo i gruntach nowo zagospodarowywanych; miały stanowić wzorowe, wyspecjalizowane (pierwsze powstały stadniny) i zmechanizowane przedsiębiorstwa produkcyjne; ponieważ jednak obowiązywało w nich centralne planowanie (rujnujące dla rolnictwa) i prowadzono fikcyjny (częściowo) rozrachunek finansowy, przez cały czas istnienia napotykały trudności gosp.; 1974 istniało 17,7 tys. sowchozów, 1989 — 23,3 tys., gospodarujących na 107,9 mln ha; 1989 pogłowie posiadanego przez sowchozy bydła wynosiło 41,3 mln sztuk (w tym 12,7 mln krów), 26,9 mln sztuk świń i 65,0 mln sztuk owiec i kóz. W okresie pierestrojki częściowo reformowane; po upadku ZSRR i przywróceniu prywatnej własności ziemi sowchozom częściowo rozwiązano.