pergameński ołtarz

pergameński ołtarz, Wielki Ołtarz Zeusa,

monumentalny ołtarz, wzniesiony ok. 180–160 p.n.e. na akropolu w Pergamonie przez Eumenesa II Sotera z okazji zwycięstwa Attalidów nad Galami, poświęcony Zeusowi i Atenie Nikeforos.

Jedno z największych dzieł sztuki hellenistycznej; prostokątna otwarta budowla (36,4 × 34,2 m) z 2 skrzydłami od zachodu flankującymi szerokie schody wejściowe; na 5-stopniowym podium gładki cokół, a nad nim płaskorzeźbiony fryz długości 120 m (Gigantomachia, sygnowana m.in. przez Menodorosa, Dionizjadesa, Orestesa); wyżej podłużny dziedziniec z właściwym ołtarzem, otoczony od zewnątrz jońską kolumnadą, a wewnątrz z 3 stron portykiem z rzeźbionym fryzem długości 79 m (dzieje Telefosa, mitycznego założyciela miasta); ruiny ołtarza peregameńskiego odkryte 1878–80, 1886 przez niemiecką ekspedycję; reliefy i fragmenty architektoniczne przewiezione do Berlina posłużyły do rekonstrukcji (1911–30) ołtarza w specjalnej sali w Pergamon Museum w Berlinie.

Ołtarz pergameński, relief Hekate (z lewej) walcząca z gigantem Klytiosem