pterozaury

pterozaury, gady latające, Pterosauria,

wymarły rząd mezozoicznych gadów nacz. (archozaurów); znane od późnego triasu do końca kredy;

znane od późnego triasu do końca kredy; były pierwszymi kręgowcami, które opanowały aktywny lot trzepoczący; należą do nich też największe latające zwierzęta wszech czasów; ich skrzydła były zbud. z błony lotnej rozpiętej między bokiem ciała a bardzo wydłużonym czwartym palcem kończyny przedniej (pierwsze 3 palce były niewielkie, z pazurami, piątego brak; z nadgarstka sterczała natomiast dodatkowa kość, pteroid, napinająca propatagium, niewielką błonę położoną przed przedramieniem i ramieniem); błona lotna była wzmocniona łącznotkankowymi pręcikami, układającymi się jak osie lotek ptaków; kończyny tylne były pięciopalcowe; duży mostek z grzebieniem służył przyczepowi mięśni skrzydeł, a smukłe kości krucze unieruchamiały staw barkowy względem mostka, podobnie jak widełki u ptaków; kości były puste w środku (pneumatyczne); ciało pterozaurów osłaniała okrywa termoizolacyjna podobna do sierści (niehomologiczna z owłosieniem ssaków); pterozaury dzieli się na 2 podrzędy: prymitywniejsze ramforynchowce (Rhamphorhynchoidea) oraz pterodaktyle (Pterodactyloidea).