dupleks

dupleks

[łac.],

telekom. układ teletransmisyjny umożliwiający jednoczesne przesyłanie sygnałów w obu kierunkach łącza telekomunikacyjnego.

W telekomunikacji kablowej do transmisji dupleksowej stosuje się 2 oddzielne tory przesyłowe (dupleks dwutorowy) lub pojedynczy tor, przystosowany do przenoszenia sygnałów w obu kierunkach bez ich wzajemnego oddziaływania na siebie (dupleks jednotorowy). W układzie dupleksowym jednotorowym (przeciwsobnym), wykorzystywanym gł. w łączach końcowych (abonenckich), stosuje się urządzenia rozdzielające sygnały (wg kierunku ich przesyłania), np. działające na zasadzie wykorzystania zjawiska równoważenia się równych, lecz przeciwnie skierowanych strumieni magnetycznych. (dupleks różnicowy) lub spadków napięć (dupleks mostkowy).

Układ przeciwsobny (wynaleziony przez konstruktora czeskiego J. Gintla) został zastosowany po raz pierwszy 1854 w liniach telegraficznych na trasie Wiedeń–Graz.

W radiokomunikacji (m.in. w radioliniach, łączach telefonii komórkowej i łączach radiokomunikacji satelitarnej) stosuje się dupleks dwutorowy, w którym wykorzystuje się 2 odrębne pasma częst. (w radiotelefonii 2 częst.: nadawczą i odbiorczą) do przesyłania sygnałów w obu kierunkach (do i od stacji bazowej, transpondera satelitarnego i in.); dupleks dwutorowy umożliwia prowadzenie rozmowy bez konieczności przełączania na odbiór i nadawanie.