Marivaux Pierre, Igraszki trafu i miłości

Marivaux Pierre, Igraszki trafu i miłości

(1730), komedia Marivaux, typowa dla jego warsztatu, odmiennego od tradycji komedii Moliera — ich finezyjny styl, mistrzowski dialog, subtelne portrety psychologiczne i salonowe tło złożyły się na odrębność tego typu komedii, zwanych od nazwiska autora marivaudage. Oto pozostający w zażyłości ojcowie Doranta i Sylwii postanawiają połączyć swe dzieci węzłem małżeńskim. Dalecy są jednak od wymuszania tego związku, pozostawiają swym dzieciom pełną swobodę. Młodzi korzystają z udzielonego im kredytu zaufania — oboje wpadają na ten sam pomysł i zamieniają się rolami (przed pierwszym spotkaniem) ze swymi służącymi. I tak pokojówka Lizetta odgrywa rolę Sylwii, służący Paskwin zaś wchodzi w obowiązki Doranta. Staje się to początkiem przezabawnych qui pro quo. Młodzi bowiem, nie wiedząc o podstępie są rozczarowani odmiennymi kandydatami do wspólnego życia, lgnąc niepostrzeżenie do siebie zamiast do domniemanych wybranków, a więc — jak by nie było — w zgodzie z oczekiwaniami kochających ich ojców. Co więcej, podobne rozterki przeżywają nic nie wiedzący o wzajemnych przebierankach służący, popełniający w cudzej skórze mnóstwo faux pas. Po wielu nieporozumieniach i wahaniach, próbach uczuć i przezwyciężeniu uprzedzeń kastowych (jak się wkrótce okazało zupełnie niepotrzebnie), prawda wychodzi na jaw i młodzi już bez żadnych przeszkód mogą paść sobie w ramiona. Dozgonną miłość ślubują sobie również pokojówka i służący. Marivaux ukazując triumf uczucia nie przekroczył zarazem granic społecznego tabu — miłość została dobrze ulokowana, w obrębie własnej warstwy, młodzi nieomylnie dostrzegli równych i godnych siebie partnerów.

Tomasz Miłkowski