Kraków, klasztor i kościół Kamedułów pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny

fot. B. Lemisiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Kraków, klasztor i kościół Kamedułów pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny

architekci — m.in. Valentin von Säbisch, Andrea Spezza, Francesco Placidi

fundator/ inicjator budowy — Mikołaj Wolski

daty — 1605–1630 z późniejszymi przekształceniami

Manierystyczny erem na Srebrnej Górze, jedyny nieprzerwanie istniejący dom kamedulski w Europie Środkowej.

Klasztor w podkrakowskim Lesie Wolskim wzniesiony został został w latach 1605–30 z fundacji marszałka wielkiego koronnego Mikołaja Wolskiego. Według tradycji magnat zadośćuczynił w ten sposób winie za czerpanie dochodów z dóbr kościelnych. Z dala od siedzib ludzkich powstał jeden z najwspanialszych zespołów klasztornych epoki wazowskiej. Przy budowie i późniejszych przekształceniach pracowali wybitni architekci, m.in. Valentin von Säbisch, Andrea Spezza, Francesco Placidi, sztukator Giovanni Battista Falconi, malarze Tommaso Dolabella i Venante da Subiaco.

Żyjący i pracujący w osamotnieniu mnisi zamieszkali w osobnych domkach z ogrodami (eremach). Do dzisiaj zbierają się na modlitwę wspólną w okazałej świątyni. Pokryta białym kamieniem dwuwieżowa fasada zamyka przedklasztorny dziedziniec. Całość założenia otacza potrójny mur klauzurowy, wyznaczający różne strefy dostępności dla osób postronnych. Od skromnej dekoracji nawy głównej odbija bogactwo rzędów kaplic bocznych, których część zamieniono z czasem na mauzolea rodowe wielkich familii magnackich (Lubomirskich). Sam fundator spoczął pod progiem u wejścia do świątyni.

Od białej barwy kamedulskich habitów miejscowość zaczęto z czasem nazywać Bielanami — podobnie rzecz się miała z warszawskim Polkowem, gdzie także ufundowano klasztor dla Kamedułów.

Bartłomiej Kaczorowski

Kraków, klasztor i kościół Kamedułów pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny