żywotność religijna,
termin wprowadzony do socjologii religii przez G. Le Brasa w związku z badaniami nad religijnością we Francji;
żywotność religijna
Encyklopedia PWN
używany niekiedy zamiennie z takimi terminami, jak: żywotność kośc., żywotność chrześc., energia chrześc., żywotność społ.; najczęściej odnoszony do badania praktyk rel., stosowany również w odniesieniu do pozostałych parametrów religijności (wiara, moralność rel.). Według przyjętych przez Le Brasa założeń metodol., badania nad ż.r. należy rozpocząć od psychologii jednostki, by dojść do określenia zachowań rel. wielkich grup społecznych. Ż.r. (lub żywotność religijności) można rozumieć bardziej socjologicznie, jako więź z Kościołem, przywiązanie do zbiorowych aktów kultu i tradycji, lub bardziej psychologicznie, jako osobiste zaangażowanie się jednostki w sprawy wiary. Pełna ż.r. (żywotność wiary i cnót) rzadko objawia się w masie, częściej w elicie, czasem jest cechą przywódcy duchowego. W badaniach empirycznych nad ż.r. szuka się odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu ludzie realizują w swoim życiu nakazy religii i Kościoła, w jakim stopniu swoje cele i dążenia życiowe identyfikują z celami i oczekiwaniami Kościoła, do którego należą, w jakim stopniu ich postawy i zachowania rel. są zgodne z oficjalnym modelem religijności obowiązującym w danej społeczności kośc. (żywotność wiary, praktyk i moralności). W Polsce badania nad ż.r. katolików zainicjował W. Piwowarski w połowie lat 60. XX w. w południowej Warmii.
Janusz Mariański
Bibliografia
L. Dingemans, J. Rémy Kryteria żywotności katolicyzmu, w: Ludzie, wiara, Kościół. Analizy socjologiczne, Warszawa 1966;
G. Le Bras Żywotność religijna Kościoła we Francji, Warszawa 1966;
W. Piwowarski Moralność jako sprawdzian żywotności religijnej katolików południowej Warmii, „Studia Warmińskie” 1966 t. 3;
tegoż Praktyki religijne w diecezji warmińskiej. Studium socjograficzne, Warszawa 1969.
G. Le Bras Introduction à l’histoire de la pratique religieuse en France, vol. 1–2, Paris 1942–45;
tegoż Études de sociologie religieuse, vol. 1–2, Paris 1955–56.
