węgielnica
geod. przyrząd pomocniczy do wyznaczania w terenie kątów 90°, 180° lub rzadziej 45;
[staropol. węgieł ‘kąt’],
węgielnica
Encyklopedia PWN
rozróżnia się w. przeziernikowe (ob. wychodzące z użycia), zwierciadlane i pryzmatyczne, różniące się budową układu celowniczego stanowiącego gł. część w. W. przeziernikowe zawierają pary przezierników (pionowe szpary wycięte w ściankach przyrządu), wyznaczające wzajemnie prostopadłe kierunki. W w. zwierciadlanych występują 2 zwierciadła opt., ustawione względem siebie pod określonym kątem; promień świetlny wpadający do w. odbija się od obu zwierciadeł w taki sposób, że promień odbity tworzy z padającym wymagany kąt (np. 90° przy kącie 45° między zwierciadłami). Działanie w. pryzmatycznych jest oparte na odchylaniu biegu promienia świetlnego przy jego przechodzeniu przez pryzmat (trójkątny bądź pięciokątny); kąt między promieniem padającym a odbitym wynosi 90°, a w przypadku 2 pryzmatów odpowiednio ustawionych jeden nad drugim — 180°. Dokładność wyznaczenia kąta prostego wynosi 1–3°.
