produkcyjności krańcowej teoria

produkcyjności krańcowej teoria,

ekon. teoria opisująca i wyjaśniająca prawidłowości kształtowania się funkcji produkcji.

Funkcja produkcji opisuje zależność między nakładami czynników produkcji: pracy (L) i kapitału (K) a wielkością produkcji (Q). Tak więc funkcja produkcji ma postać: Q = f(K,L), gdzie: Q — ilość produkcji wyrażona w jednostkach naturalnych, czyli jednostkach właściwych dla danego dobra, np. m, m³, szt., kg, t; L — nakład pracy mierzony liczbą zatrudnionych lub czasem pracy; K — nakład kapitału mierzony czasem pracy urządzeń, np. godziny pracy dźwigu.

Produkt całkowity (Q) w miarę zwiększania zatrudnienia (przy stałych nakładach kapitału) w przedziale od 0 do L1 zatrudnionych rośnie szybciej od wielkości zatrudnienia, zaś w przedziale od L1 do L2 zatrudnionych rośnie wolniej od wielkości zatrudnienia, a dla zatrudnienia większego od L2 spada.

Zmiany produktu krańcowego: początkowo — w przedziale zatrudnienia od 0 do L1 — produkt krańcowy rośnie, dla zatrudnienia większego niż L1 produkt krańcowy maleje, dla zatrudnienia L2 produkt krańcowy jest równy 0, dla zatrudnienia zaś większego niż L2 — produkt krańcowy jest ujemny.

Z matematycznego punktu widzenia produkt krańcowy jest pierwszą pochodną produktu całkowitego. Z ekonomicznego punktu widzenia jest to przyrost produktu całkowitego spowodowany zwiększeniem zatrudnienia o jednostkę. Początkowo, w przedziale od 0 do L1 zatrudnionych, produkt krańcowy rośnie, gdyż ujawniają się efekty specjalizacji pracy (wzrost liczby pracowników pozwala im coraz lepiej wykorzystywać daną wielkość kapitału). Dla zatrudnienia większego niż L1, produkt krańcowy maleje. Uwidacznia się tu działanie prawa malejących przychodów z czynnika produkcji. Jest to spowodowane coraz słabszym wyposażeniem kapitałowym rosnącej liczby pracowników. W przedsiębiorstwach maksymalizujących zysk obszarem działania jest wielkość zatrudnienia w przedziale między L1 a L2 (produkt całkowity rośnie coraz wolniej, produkt krańcowy maleje, ale jest dodatni).