postępowanie karne skarbowe

postępowanie karne skarbowe,

zespół norm procesowych regulujących tryb, zasady i sposób realizacji prawa karnego skarbowego w postępowaniu organów państw., zmierzający do ustalenia, czy dany czyn zabroniony (przestępstwo lub wykroczenie skarbowe) został popełniony, kto go popełnił i jaką karę należy zastosować wobec sprawcy;

przepisy te regulują także właściwość organów państw. (sądów, prokuratury, finansowych) i sytuację prawną uczestników procesu.

W Polsce 1926–99 konstrukcja p.k.s. była dwutorowa. W ramach jednego aktu prawnego uregulowano 2 różne postępowania, mające odmienny przebieg zależnie od tego, czy dany czyn zabroniony (przestępstwo lub wykroczenie skarbowe) podlegał orzecznictwu organów administracji finansowej wg modelu biurokratycznego, czy też sądów. Podstawowe znaczenie miało pozasądowe p.k.s., gdyż obejmowało wszystkie sprawy o wykroczenia skarbowe oraz większość spraw o typowe przestępstwa skarbowe zagrożone wyłącznie karą grzywny. Natomiast sądowe p.k.s. miało charakter uzupełniający i to gł. w zakresie spraw o przestępstwa skarbowe zagrożone karą pozbawienia wolności lub karą ograniczenia wolności. Obecnie przepisy regulujące p.k.s. stanowią część Kodeksu karnego skarbowego z 1999. Zgodnie z przepisem zapisanym w Konstytucji RP, że wymiar sprawiedliwości należy do sądów, sprawy o przestępstwa i wykroczenia skarbowe są rozpatrywane w jednolitym postępowaniu sądowym (I i II instancja). Kodeks nie zawiera własnych uregulowań dotyczących przebiegu p.k.s. To postępowanie oparto na ogólnej regule stosowanej w postępowaniu karnym sądowym. Różnice dotyczą gł. organów prowadzących dochodzenie, oskarżycielskich, stron procesowych i regulacji dotyczących zabezpieczenia majątkowego. Oprócz postępowania zwyczajnego są stosowane postępowania szczególne: uproszczone, nakazowe, postępowanie w stosunku do nieobecnych. W celu uproszczenia i obniżenia kosztów postępowania, gł. w sprawach błahych, zastosowano model postępowania negocjacyjnego (pociągnięcie do odpowiedzialności za zgodą sprawcy) w postępowaniu mandatowym (tylko w zakresie wykroczeń skarbowych), oraz postępowanie o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Organami dochodzenia są: organy finansowe (urząd skarbowy, inspektor kontroli skarbowej, urząd celny) i organy niefinansowe (Policja, Straż Graniczna, Żandarmeria Wojsk.); oskarżycielem jest także prokurator; wiele uprawnień procesowych prokuratora przekazano finansowym organom dochodzenia.