ponowoczesna teoria społeczna

ponowoczesna teoria społeczna,

zbiorcza nazwa obejmująca koncepcje społeczeństwa, kultury i historii stworzone w 3 ostatnich dziesięcioleciach XX w. przez takich autorów, jak: Z. Bauman, J. Baudrillard, M. Foucault, D. Harley, F. Jameson, J. Kristeva, J.-F. Lyotard.

Wspólną cechą tych koncepcji jest przekonanie o powstaniu nowego typu społeczeństwa — społeczeństwa ponowoczesnego, i głębokim kryzysie obowiązujących dotychczas teorii społecznych, niezdolnych do sprostania wynikającym z tego faktu wyzwaniom poznawczym. Osią ponowoczesnej teorii społecznej jest wielostronna krytyka nowoczesności, a zwłaszcza charakterystycznych dla niej wyobrażeń historii jako procesu mającego określony kierunek i sens, społeczeństwa jako systemu odznaczającego się wewnętrznym ładem i podatnego na planowe działania reformatorskie, nauki jako poznawania obiektywnej rzeczywistości, które jest zdolne wyzwolić się od przypadkowych uwarunkowań i ograniczeń. Według ponowoczesnej teorii społecznej nadszedł koniec wszelkich „wielkich opowieści” (metanarracji), których podłożem była iluzja istnienia w świecie dającego się odkryć porządku. Ponowoczesna teoria społeczna daje zatem wizję świata społecznego przeciwstawną wizjom modernistycznym, proponując totalną rewizję klasycznej filozofii nauki. Jej własna filozofia nauki jest skrajnie relatywistyczna i indeterministyczna. Zaciera ona w istocie granicę między nauką a innymi formami poznania, podając w wątpliwość np. wartość uznanych w socjologii empirycznej metod weryfikacji twierdzeń naukowych. Zakwestionowaniu ulegają również ustalone zwyczajowo granice między naukami społecznymi oraz między nimi a filozofią. Przedstawiciele ponowoczesnej teorii społecznej zwrócili uwagę na wiele osobliwości współczesnej kultury, a także na to, że w społeczeństwach rozwiniętych sfera kultury nabrała obecnie bezprecedensowego znaczenia.