muzea fundacyjne
 
Encyklopedia PWN
muzea fundacyjne,
muzea, których istnienie i działalność są oparte na majątku fundacyjnym, przeznaczonym na ten cel przez założyciela (fundacje).
Początków m.f. można się dopatrywać już w starożytności (Muzeum Aleksandryjskie); były one zakładane przez władców lub osoby prywatne wykorzystujących własne zbiory lub majątek. Jednak dopiero nadanie fundacjom osobowości prawnej w XIX w. zapoczątkowało powstawanie właściwych m.f. Pierwsze ważne m.f. zaczęto tworzyć w Stanach Zjedn. — 1858 powstało Nar. Muzeum Amer., powołane dzięki fundacji Smithsonian Institution; istotną rolę odegrała też (zał. 1937) Fundacja Solomona R. Guggenheima, pod której egidą utworzono 1939 Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku; m.f. powstawały też w innych krajach anglosaskich, jak również w Niemczech (w latach 90. XX w. prowadzenie pewnej liczby ważnych muzeów wschodnioniem. przejęło tam Stiftung Preußischer Kulturbesitz).
Do najważniejszych polskich m.f. należy Muzeum Czartoryskich w Krakowie; powstało ono w wyniku utworzenia fundacji obejmującej zbiory rodziny Czartoryskich (kolekcję muzeum w Puławach oraz obiekty gromadzone w Paryżu 1849–76); 1876 zbiory sprowadzono do Krakowa; fundacja została formalnie utworzona 1991. Ważną fundacją muzealną jest także zał. w tym samym roku Fundacja im. Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu (zbiory zgromadzone w pałacu Raczyńskich w Rogalinie). W 1823 H. Lubomirski przyłączył swe zbiory do fundacji nauk. im. Ossolińskich (Zakład Narodowy im. Ossolińskich), tworząc w ten sposób Muzeum książąt Lubomirskich. W 1924 W. Zamoyski zał. Fundację Zakłady Kórnickie (zbiory muzealne i biblioteczne gromadzone w Kórniku przez J. Działyńskiego).
Mirosław Borusiewicz
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia