miłość
 
Encyklopedia PWN
miłość,
psychol. zespół aktów psychicznych, głównie uczuć i emocji, związanych z dążeniem do stworzenia stałej relacji interpersonalnej między 2 osobami.
Specyfiką psychologicznych koncepcji miłości jest to, iż koncentrują się one na emocjach i osobistych przeżyciach towarzyszących relacjom między ludźmi, w przeciwieństwie do niektórych koncepcji filozoficznych widzących miłość w samych tych relacjach, gdy przybierają one odpowiedni kształt; w refleksji nad miłością zawsze chodzi o relacje interpersonalne, w których istotna jest indywidualność i niepowtarzalność kontaktujących się osób (relacje małżeńskie, między rodzicami i dziećmi, między przyjaciółmi). W ostatnich latach kształtuje się jednak w psychologii tendencja do wiązania pojęcia „miłość” głównie z miłością między mężczyzną a kobietą — stała się ona paradygmatycznym wzorcem dla rozważań o miłości. R. Sternberg wyróżnił (1986) 3 podstawowe i nieodzowne składniki tak rozumianej miłości. Namiętność to pragnienie zjednoczenia z partnerem powiązane z pobudzeniem fizjologicznym. Intymność to uczucia związane z przeżywaniem bliskości w związku z drugą osobą. Intymność rodzi się wraz z otwartością i wzajemnym przeżywaniem udostępnianych sobie nawzajem uczuć. Zaangażowanie dotyka sfery wolitywnej i wiąże się z decyzjami. W perspektywie krótkoterminowej chodzi o decyzje ujawnienia i obdarowania drugiej osoby miłością, w perspektywie dłuższej — o dążenie do podtrzymywania trwania danego związku. Niektórzy badacze (E. Hatfield, R.L. Rapson) wykorzystują klasyfikację głównych czynników miłości do wyodrębnienia różnych odmian miłości, odróżniając np. miłość namiętną, w której dominuje namiętność, od miłości przyjacielskiej, w której dominuje intymność. Ze względu na dominację jednego z wymienionych czynników rozróżnia się 5 faz związku miłosnego między mężczyzną a kobietą: zakochanie (namiętność), romantyczne początki (namiętność, intymność), związek kompletny (namiętność, intymność, zaangażowanie), związek przyjacielski (intymność, zaangażowanie), związek pusty (zaangażowanie).
Z wymienionych 3 podstawowych składników miłości kluczowa dla istnienia i trwałości związku między dwojgiem osób wydaje się intymność. Jedno z najbardziej rozpowszechnionych ujęć intymności wywodzi się z teorii społecznego przenikania I. Altmana i D.A. Taylora. Traktuje ona intymność jako głębokie i szerokie ujawnienie przez jednostkę swej prywatności przed drugim człowiekiem. Intymność ma w tym ujęciu charakter dynamiczny. W miarę wzajemnego poznawania się otwieranie przechodzi z fazy ujawniania spraw bardziej powierzchownych do fazy ujawniania spraw o znaczeniu bardziej zasadniczym dla osobowości każdego z partnerów. Stwierdza się także, iż partnerzy związku mają tendencję do utrzymywania wobec siebie zbliżonych poziomów otwartości. Badania dotyczące różnic w poziomie otwartości między przedstawicielami różnych płci (K. Dindia, M. Allen) wykazują większą otwartość u kobiet. Kobiety są także osobami, przed którymi chętniej otwierają się inne osoby.
Bibliografia
B. Wojciszke Psychologia miłości. Intymność, namiętność, zaangażowanie, Gdańsk 1993.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia