mieszczańska literatura
 
Encyklopedia PWN
mieszczańska literatura,
jeden z nurtów pol. literatury plebejskiej XVI i XVII w.;
jej element integrujący — pochodzenie społ. twórców, stanowi jednocześnie o różnicach wynikających tak z rozwarstwienia mieszczaństwa, jak odmienności warunków społ.-ekon. w 1. poł. XVI w. i 2. poł. XVII w.; w pocz. XVI w. do kręgu pisarzy tworzących w duchu l.m. zaliczali się bakałarze krak.: Biernat z Lublina, Jan z Koszyczek, F. Mymer, A. Glaber z Kobylina, popularyzujący pol. wersje znanych romansów błazeńskich (z postaciami Ezopa, Marchołta, Sowizdrzała), komedii mięsopustnych, dialogów satyrycznych; na przeł. XVI i XVII w. do najwybitniejszych reprezentantów l.m. należeli: S.F. Klonowic, autor poematu satyrycznego Worek Judaszów i traktatu moralistycznego Viktoria deorum, A. Władysławiusz, twórca m.in. zbiorku Przygody i sprawy trefne ludzi stanu wszelkiego, oraz W. Roździeński, autor głośnego poematu Officina ferraria; na przeł. XVI i XVII w. humorystyczno-prześmiewcza literatura rybałtów przybrała cechy literatury sowizdrzalskiej; l.m. broniła godności plebejusza, apoteozowała pracę fiz., zawierała pochwałę wolności jako podstawowego dobra, szerzyła kult nauki (szansa awansu społ.), krytykowała próżniactwo, zwracając się nie tylko przeciw szlachcie, ale także miejskiemu plebsowi, przekonywała o potrzebie poszanowania prawa i dobrych obyczajów; w odwołaniach do romansu błazeńskiego szukała pozytywnych tradycji ideowych lub argumentów do antyszlacheckiej polemiki.
Bibliografia
Literatura mieszczańska od końca XVI do końca XVII wiekuoprac. K. Budzyk i in., t. 1–2, Warszawa 1954
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia