krajowcy,
zwolennicy wśród Polaków na Litwie stanowiska głoszącego przywiązanie do pol. narodowości (zwłaszcza tzw. demokratyczni k.), jednocześnie podkreślający swą postawą obywatelstwo „Kraju” (tzn. byłych ziem W. Księstwa Litew.).
krajowcy
Encyklopedia PWN
Obszar ten krajowcy traktowali jako integralną całość terytorialną, ekon. i kult. o własnych tradycjach hist. i specyficznej strukturze ludnościowej, wskazywali na odmienne od interesów Rosji, jak i Królestwa Pol., postulaty krajowe, których obywatele danego kraju (Litwy, Białorusi) winni bronić sami; opowiadali się za zasadą współżycia wielu narodów W. Księstwa Litewskiego. Orientacja zwana krajowcami wykształciła się 1905; istotnym czynnikiem jej powstania była chęć przeciwstawienia się polityce rusyfikacyjnej rządu ros., a także reakcja na ujawniający się nacjonalizm litew. i polski. Wśród krajowców istniał nurt inteligencki — postępowo-demokr. (m.in.: L. Abramowicz, B. Krzyżanowski, Z. Nagrodzki, M. Römer i T. Wróblewski; organy prasowe: „Gazeta Wileńska” 1906 i „Przegląd Wileński” 1911) oraz konserwatywno-ziemiański (m.in.: J. Montwiłł, R. Skirmunt, S. Wańkowicz; organ prasowy: „Goniec Codzienny”); próbą utworzenia polit. reprezentacji nurtu zachowawczego było założenie 1907 Stronnictwa Krajowego Litwy i Białej Rusi; w okresie I wojny świat. demokratyczni krajowcy poparli ideę legionową, zachowawczy zaś głosili program zbliżony do ND; w II RP konserwatywni krajowcy początkowo byli skupieni gł. wokół wil. dziennika „Słowo”, organu wil. oddziału Stronnictwa Prawicy Nar.; w latach 20. idea krajowa była już tylko reprezentowana przez starsze pokolenie konserwatystów, prymat zyskały poglądy państw., i imperialne (S. Mackiewicz).
