kopytne

kopytne, Ungulata,

umowna grupa ssaków łożyskowych, obejmująca 6 współcz. rzędów (mrówniki, syreny, trąbowce, góralkowate, parzystokopytne i nieparzystokopytne) i wiele wymarłych (embritopody, kondylartry, ksenungulaty, notoungulaty, piroteria), jak również, pod względem filogenetycznym wywodzące się od kopalnych kopytnych — walenie.

Zwierzęta przeważnie średnie lub duże; mają podobną budowę kończyn przystosowanych do szybkiego biegu, palce zakończone kopytem; u gat. lżejszych, szybko poruszających się, nastąpiła redukcja kości ramiennej i udowej oraz bocznych palców w obu kończynach, natomiast wydłużone są kości śródręcza i śródstopia; u dużych — kończyny są masywne, kości ramienna i udowa są długie, a skróceniu uległy kości śródręcza i śródstopia; krótkie palce tworzą szeroką, półokrągłą stopę; charakterystyczne są również zęby, przystosowane do rozcierania stosunkowo twardego pokarmu roślinnego (oprócz waleni); u większości następuje zwiększenie wielkości i wysokości koron trzonowców i przedtrzonowców, komplikowanie wzoru szkliwa, a także zanik kłów; wiele kopytnych wykształciło rogi i poroża. Kopytne są znane od późnej kredy, za najstarszego przedstawiciela grupy uważa się Protungulatum (późna kreda–wczesny paleocen Ameryki Północnej).