kiszonki

kiszonki, kwaszonki,

pasze soczyste zakonserwowane naturalnie w wyniku fermentacji lub przez dodanie kwasów org. bądź mineralnych (np. mrówkowego lub siarkowego), a także preparatów fabrycznych (np. Acidol, Ensimax).

Jako surowce na kiszonki stosuje się m.in.: trawy, lucernę, koniczynę, kukurydzę, buraki, liście i wysłodki buraczane, ziemniaki, wywar, a także produkty uboczne z rzeźni i głęboką ściółkę spod drobiu. Rośliny o dużej zawartości cukrów lub skrobi (np. kukurydza) kiszą się dobrze w sposób naturalny, natomiast rośliny zawierające dużo białka (np. lucerna) — dopiero po obniżeniu w nich zawartości wody (do 60–70%) lub po dodaniu konserwantów; po przewiędnięciu zielonek do 30–40% suchej masy uzyskuje się tzw. sianokiszonki, cenne pasze dla przeżuwaczy. Surowce zakisza się w szczelnych zbiornikach (tzw. silosach), po dokładnym rozdrobnieniu, ugnieceniu i przykryciu, bądź w pryzmach naziemnych lub dołach przykrywanych najczęściej folią. Jakość kiszonki oznacza się organoleptycznie (zapach, wygląd, smak itp.) i laboratoryjnie (skład chem., pH, wartość pokarmowa). Prawidłowo wykonana kiszonka powinna zawierać ok. 1,5–2,5% kwasów org. (mlekowego i octowego), wśród których nie powinno być kwasu masłowego, powodującego znaczne obniżenie wartości kiszonki (procesy gnilne). Kiszonki można przechowywać przez kilka lat, przy minim. stratach ich wartości pokarmowej, która jest jednak zawsze nieco niższa niż wartość surowców wyjściowych. Kiszonki z kukurydzy, traw i roślin motylkowatych, a także z liści i wysłodków buraczanych są podstawową paszą całoroczną w żywieniu przeżuwaczy, a kiszonki z ziemniaków — w żywieniu trzody chlewnej; przygotowanie kiszonek powoduje przeważnie mniejsze straty i mniejszą zależność od warunków pogodowych niż przygotowanie siana.