kanon rzeźby Polikleta

kanon rzeźby Polikleta,

w staroż. Grecji model przedstawienia ciała ludzkiego oprac. teoretycznie przez Polikleta w traktacie Kanṓn (niezachowany) i potwierdzony w praktyce w posągu Doryforos.

Wypracowany w sztuce gr. na podstawie doświadczenia i obserwacji, kanon „naturalny” został zastąpiony przez Polikleta, charakterystycznym dla mentalności gr. V w. p.n.e., kanonem „idealnym”, przedstawiajacym „ideę” człowieka, postać doskonałą, sumę doskonałości poszczególnych jednostek, człowieka naturalnego, ale jednocześnie nie występującego w naturze. Był to kanon racjonalny, ujęty w stałe wartości liczbowe (w Doryforosie np. głowa mieści się 7 razy w wysokości posągu) i geom. (np. tors wpisany w kwadrat, głowa przypominająca kulę), nie odzwierciedlający zmiennych poglądów rzeźbiarza; Poliklet zachował kanon anatomiczny, ale budowę ciała ludzkiego oparł na rozmiarach palca, odchodząc od popularnej miary głowy czy stopy. Liczbowe ustalenia Polikleta zaczęto zmieniać już w okresie hellenistycznym i chociaż utrzymano zależność budowy ciała ludzkiego od liczb, to jednak rosła rola eurytmii, wyczucia perspektywy i in. elementów w tworzeniu wizerunków ludzkich.