funkcja produkcji
 
Encyklopedia PWN
funkcja produkcji,
ekon. zależność między nakładami czynników produkcji: pracy (L) i kapitału (K) a wielkością produkcji (Q), z reguły rozważana w odniesieniu do przedsiębiorstwa.
Najczęściej funkcja produkcji ma postać: Q = f(K, L), gdzie: Q — skala produkcji, K — nakłady kapitału, L — zatrudnienie.
W krótkim okresie przyjmuje się, że nakłady jednego z czynników produkcji są niezmienne. Przy założeniu, że stałe są nakłady kapitału rozmiary produkcji będą zależeć od nakładów pracy.
W miarę zwiększania nakładów pracy: w przedziale od 0 do L1 zatrudnionych produkcja rośnie szybciej od zatrudnienia (krzywa ma kształt funkcji wykładniczej); w przedziale od L1 do L3 zatrudnionych produkcja rośnie wolniej od zatrudnienia (krzywa ma kształt funkcji logarytmicznej); po przekroczeniu poziomu zatrudnienia L3 produkcja spada. Zmiany wielkości produktu całkowitego można wyjaśnić za pomocą zmian wielkości produktu krańcowego.
Początkowo, przy wzroście zatrudnienia od 0 do L1, krańcowy produkt pracy rośnie i osiąga maksimum dla L1 zatrudnionych. Uwidaczniają się tu efekty specjalizacji pracy — każdy następny zatrudniony pozwala lepiej wykorzystać dany kapitał; natomiast po osiągnięciu punktu L1 dalsze zwiększanie zatrudnienia spowoduje zmniejszanie się wielkości produktu krańcowego — każdy następny zatrudniony oznacza zmniejszenie przyrostu produkcji (prawo malejących przychodów krańcowych).
Zwiększenie zatrudnienia ponad L3 spowoduje spadek wielkości produktu całkowitego — każdy kolejny zatrudniony spowoduje ujemny przyrost produkcji (z matematycznego punktu widzenia krańcowy produkt zmiennego czynnika produkcji jest pierwszą pochodną funkcji produkcji); sytuacja taka nie występuje w prywatnych przedsiębiorstwach, była natomiast nagminna w państwowych przedsiębiorstwach w gospodarce socjalistycznej, w której rozmiary produkcji i zatrudnienia były określane przez względy natury politycznej, nie zaś ekonomicznej, i w związku z tym nadzatrudnienie było zjawiskiem masowym.
W długim okresie przedsiębiorcy mogą kształtować techniki produkcji, stosując rozmaite kombinacje nakładów pracy i kapitału; względnie duże nakłady kapitału oznaczają technologię kapitałochłonną (np. koparka i operator), zaś względnie duże nakłady pracy — technologię pracochłonną (np. 30 kopaczy + 30 łopat); funkcja produkcji przybiera wówczas różne kształty, zależnie od zmienności nakładów czynników produkcji.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia