ascetyka

ascetyka

[gr. askētḗs ‘ćwiczący (się)’],

w chrześcijaństwie nauka teologiczna zajmująca się zasadami wychowania rel. i kształtowania duchowego przez stosowanie ascezy; tradycyjnie łączona z mistyką, współcześnie wchodzi w skład teologii duchowości rel. (duchowość).

Pierwsze traktaty ascetyczne pojawiły się w starożytności (Proklos Ateńczyk, Pseudo-Dionizy); ascetyka średniowieczna rozwijała się pod wpływem duchowości benedyktyńskiej (Bernard z Clairvaux), franciszkańskiej (Bonawentura), dominikańskiej (Tomasz z Akwinu) oraz pod wpływem devotio moderna (Jan Ruysbroek, Tomasz à Kempis); w XVI–XVII w. dominowały w ascetyce 2 nurty: karmelitański (Jan od Krzyża, Teresa z Ávila) oraz tzw. szkoła fr. (Franciszek Salezy); współcześnie m.in. R. Garrigou-Lagrange, L. Bouyer, w Polsce — A. Żychliński, M. Gogacz.