Zduńska Wola,
m. powiatowe w województwie łódzkim, na Wysoczyźnie Łaskiej, nad Pichną (prawy dopływ Warty).
Zduńska Wola
Encyklopedia PWN
rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Ludność miasta: ogółem — 41,9 tys. mieszkańców (2019)
Gęstość zaludnienia: 1 674,5 os/km2 (2019)
Powierzchnia: 25 km2
Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 18°56′E, szerokość geograficzna: 51°36′N
Prawa miejskie: nadanie praw — 1773, utrata — 1793; nadanie praw — 1825
Oficjalne strony WWW: www.zdunskawola.pl
Historia. W 1773 nieudana lokacja miasta na terenie wsi Zduny, znanej od 1394; od 1793 w zaborze pruskim, od 1807 w Księstwie Warsz., od 1815 w Królestwie Pol.; od lat 20. XIX w. jeden z największych w kraju ośr. produkcji sukna (1828 — ok. 200 mistrzów), płótna i tkactwa bawełnianego; licznie osiedlali się tu sukiennicy z Wielkopolski, Śląska, Czech oraz ludność z okolicznych miasteczek (1868 — ok. 7,5 tys. mieszk., 1910 — ok. 21 tys.); 1825 uzyskało ponownie prawa miejskie; po 1832 nastąpił upadek sukiennictwa; od lat 80. XIX w. w Zduńskiej Woli powstały liczne filie łódz. zakładów przem.; Zduńska Wola uzależniona od Łodzi; od 1903 połączenie kol. z Łodzią i Kaliszem, od 1933 — z Gdańskiem i Śląskiem przez węzeł karsznicki; w 1. poł. XIX w. (do II wojny światowej) największy w okręgu łódz. ośr. nakładczego tkactwa chałupniczego. We IX 1939 obóz przejściowy dla jeńców pol., 1940 2 obozy przejściowe dla oficerów WP i ludności cywilnej, 1940–42 getto (ok. 8,3 tys. osób, część zginęła na miejscu, rzemieślników wywieziono do getta łódz., pozostałych do ośr. zagłady w Chełmnie); ośr. konspiracji, gł. dywersja kolejowa. Od 1999 siedziba powiatu.
Zabytki. Drewn. i murowane klasycyst. domy tkaczy (1. poł. XIX w.); dom, w którym urodził się R. Kolbe (św. Maksymilian).
