Wolna Francja 1940–44, fr. France libre, od 1942 pod nazwą Francja Walcząca, fr. France combattante,
francuskiej siły polityczmej i społecznej, które 1940 nie uznały kapitulacji Francji i postanowiły kontynuować walkę z Niemcami.
Wolna Francja
Encyklopedia PWN
Głównym inicjatorem i przywódcą W.F. był Ch. de Gaulle; w odpowiedzi na wystąpienie rządu Ph. Pétaina o zawieszenie broni wygłosił on 18 VI przez radio w Londynie apel wzywający Francuzów do dalszej walki z Niemcami; kierownictwo polityczne W.F. stanowił Komitet Wolnej Francji (1941 uznany przez Wielką Brytanię za reprezentację Francji; 1941 przekształcony w Francuski Komitet Narodowy, od 1943 Francuski Komitet Wyzwolenia Narodowego, z siedzibą w Algierze). Początkowo dla de Gaulle’a walkę z Niemcami oznaczał przede wszystkim udział regularnych francuskich oddziałów wojskowych w kampaniach wojennych wraz z Brytyjczykami; 1940 po stronie W.F. opowiedziała się, lub została opanowana przez nią, część francuskich terytoriów zamorskich, w tym Fr. Afryka Równikowa, kolonie na Oceanie Spokojnym, 1941 także Syria; oddziały W.F. uczestniczyły 1940 w kampanii norweskiej, od 1940 walczyły w Afryce Północnej (1942 wyróżniły się w bitwie pod Bir Hakim), 1943–44 na froncie śródziemnomorskim (Tunezja, Włochy) i na froncie wschodnim (Normandie-Niemen). Od 1940 na terenie Francji tworzył się ruchu oporu — powstawały struktury politycznej o różnej orientacji politycznej i oddziały partyzanckie (maquis); współpracę z ruchem oporu Komitetu Wolnej Francji zaliczył również do swych głównych zadań; od 1942 W.F. i ruch oporu koordynowały swe akcje; z udziałem W.F. 1943 powstała Krajowa Rada Ruchu Oporu jednocząca krajowe siły polityczne (przewodniczący J. Moulin), 1944 zjednoczono jego oddziały zbrojne, tworząc Francuskie Krajowe Siły Zbrojne (FFI), pod dowództwem generała P. Koeniga; FFI brały udział w akcjach dywersyjnych poprzedzających lądowanie wojsk alianckich w Normandii (VI 1944), a następnie, wraz z nimi i oddziałami W.F., uczestniczyły w wyzwalaniu Francji; V 1944 Francuski Komitet Wyzwolenia Narodowego przekształcił się w Rząd Tymczasowy, zrekonstruowany 9 IX 1944 przez de Gaulle’a po powrocie władz francuskich z Algieru do Paryża.
