Turner Joseph Mallord William
 
Encyklopedia PWN
Turner
[tə̣:rr]
Joseph Mallord William, ur. 23 IV 1775, Londyn, zm. 19 XII 1851, Chelsea (obecnie część Londynu),
angielski malarz i grafik, najsłynniejszy angielski pejzażysta 1. połowy XIX w..
Cytat
Kalendarium
Urodził się 23 IV 1775 w Londynie. Naukę rozpoczynał u architekta T. Hardwicka i rysownika T. Maltona; 1789 wstąpił do Royal Academy Schools; 1802 został członkiem Royal Academy, od 1807 wykładał tam perspektywę; 1804 otworzył własną galerię w Londynie. Wiele podróżował po Wielkiej Brytanii i Europie, a wrażenia z tych podróży inspirowały jego malarstwo. Podejmował tematykę marynistyczną (Statek z niewolnikami 1839), historyczną (Burza śnieżna. Hannibal przekraczający Alpy na czele armii 1812) i współczesną (Pożar parlamentu londyńskiego 1835).
Angielski prekursor impresjonizmu
Pierwsze ważne prace Turnera to akwarelowe widoki architektury. Wkrótce zaczął malować także obrazy olejne. Przedstawiał wnętrza budowli, dążąc do osiągnięcia doskonałych efektów atmosferycznych (np. cykl wnętrz katedry w Salisbury), w latach 90. pod wpływem T. Girtina wykonał wiele znakomitych widoków topograficznych (m.in. pałacu Hampton Court). Pod koniec lat 90. w jego twórczości zaznaczył się wpływ malarstwa R. Wilsona oraz reminiscencje z podróży po górach północnej Anglii i Walii. Z kolei obraz Zamek Caernarvon (ok. 1799) został zainspirowany widokami portów o zachodzie słońca C. Lorraina. W 1802 Turner odbył podróż do Szwajcarii i Francji; zaowocowała ona akwarelowymi widokami wodospadów i przełęczy alpejskich oraz obrazami w stylu Lorraina i S. van Ruysdaela (Molo w Calais, z francuskimi rybakami 1803, Katastrofa morska 1805). Po podróży do Włoch (1819) nasilająca się u Turnera tendencja do operowania jasną gamą barw ustąpiła upodobaniu do kolorów jaskrawych, zdominowanych przez żółcień (Zatoka Neapolitańska 1819). Przed 1818 udoskonalił swoją technikę akwarelową, którą odtąd wykonywał głównie widoki topograficzne (Malownicze widoki Anglii i Walii 1825–35). Opracował projekt cyklu Roczników, ukazujących widoki wielkich rzek europejskich, ale zrealizował tylko pejzaże Loary i Sekwany (1833–35); dzięki odbytym z tej okazji podróżom namalował także obrazy Ujście Sekwany oraz Quille-boeuf (1833). W latach 40. wielokrotnie bywał w Alpach, zatrzymując się w Lucernie (Lucerna w świetle księżyca 1843). Był także autorem grafik (Liber studiorum 1807–19).
Poszukiwania twórcze — światło, kolor, powietrze
W swojej twórczości Turner dążył do podniesienia rangi pejzażu jako gatunku malarskiego. Uważał się za spadkobiercę klasycystów XVII w. — N. Poussina i Lorraina. Jego twórczość cechuje romantyczny podziw dla potęgi natury, rubensowski dynamizm kompozycji i lorrainowska świetlistość, teatralny przepych oraz wzniosłość. W dziele Światło i kolor — poranek po potopie (1843) nawiązał do teorii koloru J.W. Goethego. Pochłonięty problematyką światła, koloru i powietrza, stopniowo tworzył coraz bardziej odrealnione wizje rzeczywistości (np. Deszcz, para, szybkość 1844), osiągając efekty niemal impresjonistyczne, a nawet abstrakcyjne, pozostał jednak wierny tradycyjnej koncepcji sztuki. Zmarł 19 XII 1851 w Chelsea (obecnie część Londynu).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Turner William, Deszcz, para, szybkość, 1844 — Londyn, National Gallery fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Turner Joseph Mallord William, Wielki wodospad w Reichenbach, 1804, akwarela — C. Higgins Art Gallery, Belford fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Turner William, Pożar Parlamentu, 1835 — Cleveland Museum of Art, Cleveland fot. A. Pieńkos/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Turner Joseph Mallord William, Ostatnia droga Temeraire’a, 1838 — National Gallery, Londyn fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Turner William, Santa Maria della Salute w Wenecji, 1843 — Tate Gallery, Londyn fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Turner William, Walczący „Temeraire”, 1839 — National Gallery, Londynfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia