Szczebrzeszyn

Szczebrzeszyn,

miasto w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, na pograniczu Roztocza Środkowego i Roztocza Zachodniego oraz Padołu Zamojskiego, nad Wieprzem, w granicach Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego i otuliny Roztoczańskiego Parku Narodowego.

Ludność miasta: ogółem — 5 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 172,1 os/km² (2019)

Powierzchnia: 29 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 22°58′E, szerokość geograficzna: 50°42′N

Prawa miejskie: nadanie praw — przed 1387

Oficjalne strony WWW: www.szczebrzeszyn.pl

Gród w księstwie halicko-włodzimierskim na szlaku handl. z Kijowa do Krakowa; od 1366 należał do Polski; prawa miejskie 1388; w XVI w. własność Górków, którzy zał. zbór kalwiński i szkołę; od poł. XVI w. duża gmina żydowska; od końca XVI do XIX w. w ordynacji Zamoyskich; 1672 miejsce zawiązania przez hetmana J. Sobieskiego i prymasa M. Prażmowskiego antykról. konfederacji w odpowiedzi na konfederację gołąbską; od 1772 w zaborze austr., od 1809 w Księstwie Warsz., od 1815 w Królestwie Pol.; w XIX w. i na pocz. XX w. miasto rzemieślniczo-handl. i rolnicze. W okresie okupacji niem. do 1942 getto (ok. 4 tys. osób z Polski, Węgier, Czechosłowacji i Rumunii, część wywieziona do ośr. zagłady w Bełżcu, część do Izbicy, pozostali zamordowani); ośr. konspiracji. Miejsce urodzenia malarza J. Brandta (1841). Ośr. usługowy dla rolnictwa; mleczarnia; baza przeładunkowo-spedycyjna Galicja-Wschód (skup płodów rolnych i żywca, przeładunek stali, wyrobów hutn., materiałów sypkich i in.) przy szerokotorowej linii hutn.-siarkowej; budowle o późnorenes.-manierystycznej dekoracji stiukowej wnętrz: kościoły — parafialny (1620) i Franciszkanów (1638) z klasztorem (przebudowany), synagoga (2. ćwierć XVII w.); klasycyst. budynek liceum i domy profesorskie (1819–22).